คณะการแสดงออกเดินทางไปทั่วประเทศ Greece พานผ่านสงครามโลกครั้งที่สอง สงครามกลางเมือง พบเห็นการทรยศหักหลัง คบชู้นอกใจ ชีวิต-ความตาย ภาพสะท้อนยุคสมัยแห่งการต่อต้าน (Resistance Generation) อ้างอิงปกรณัมกรีก (Greek Mythology), นี่คือผลงานมาสเตอร์พีซที่อาจเพียงชาวกรีกสามารถทำความเข้าใจ
ชื่อหนังฝรั่งเศส L’Heure d’été แปลตรงตัว Daylight Saving Time (DST) เวลาออมแสงคือการปรับนาฬิกาเพื่อให้มีกลางวันเพิ่มขึ้นในช่วงฤดูหนาว สอดคล้องเรื่องราวความเปลี่ยนแปลงครอบครัว เมื่อมารดาตายจากไป ลูกๆต่างต้องปรับตัว ก่อนแยกย้ายตามหนทางตนเอง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
สามหนุ่มชายขอบฝรั่งเศส (Black-Blanc-Beur) เต็มไปด้วยความเก็บกด อัดอั้น เกลียดชังตำรวจใช้ความรุนแรงกับพวกพ้อง ต้องการโต้ตอบเอาคืน แต่กลับนำไปสู่โศกนาฎกรรมคาดไม่ถึง!
ในสายตาชนชั้นปกครองประเทศสังคมนิยม East Germany ชีวิตของประชาชนแทบไม่มีคุณค่าอะไร ใครตกเป็นผู้ต้องสงสัยล้วนถูกสอดแนม ติดเครื่องดักฟัง กระทำผิดพลาดเพียงเล็กน้อยจักถูกใช้เป็นเครื่องมือต่อรองของพวกผู้มีอำนาจบาดใหญ่, คว้ารางวัล Oscar: Best Foreign Language Film
มารดาผู้ฝักใฝ่ระบอบสังคมนิยมในเยอรมนีตะวันออก (East Germany) วันหนึ่งหัวใจวาย อาการโคม่า นอนสลบไสลพานผ่านช่วงการล่มสลายของกำแพงเบอร์ลิน ค.ศ. 1989 พอฟื้นตื่นทุกสิ่งอย่างได้ผันแปรเปลี่ยนไป บุตรชายพยายามทำเหมือนไม่เคยมีอะไรบังเกิดขึ้น ปกปิดความจริงเพื่อไม่ให้อาการป่วยของเธอทรุดหนักลงกว่าเดิม
ตัวละครของ Gene Hackman เพิ่งได้รับการปล่อยตัวออกจากเรือนจำ จับพลัดจับพลูพบเจอ Al Pacino เพิ่งกลับจากการออกทะเล กลายมาเป็นภาพยนตร์ Road Movie คว้ารางวัล Palme d’Or จากเทศกาลหนังเมือง Cannes
ภาพยนตร์ดราม่าครอบครัวที่อาจดูเก่าไปสักหน่อย แต่ปัญหาช่องว่างระหว่างวัย ความขัดแย้งระหว่างบิดา (Melvyn Douglas) และบุตรชาย (Gene Hackman) ยังคงคลาสสิกเหนือกาลเวลา, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
แม้ไม่ใช่ภาพยนตร์เรื่องสุดท้าย แต่ใครๆต่างยกให้ Love Streams (1984) คือผลงานสวอนซองของผู้กำกับ John Cassavetes สร้างขึ้นหลังรับรู้ว่าล้มป่วยโรคตับแข็ง (Cirrhosis) ร่วมแสดงกับศรีภรรยา Gena Rowlands บทสรุปเรื่องราวความรักระหว่างเราสอง, คว้ารางวัล Golden Bear จากเทศกาลหนังเมือง Berlin
ผลงานแรกแจ้งเกิด Leos Carax ใฝ่ฝันอยากเป็นผู้กำกับภาพยนตร์ แต่ยังครุ่นคิดได้แค่ชื่อหนัง ก่อนถูกแฟนสาวบอกเลิกไปคบหาเพื่อนสนิท แล้วบังเอิญพบเจอเธออีกคนก็เพิ่งถูกแฟนหนุ่มทอดทิ้ง เราสองจะคบหากันได้ไหม?
บทกวีรำพันการอพยพย้ายถิ่นฐานของชาว Gullah (อดีตทาสจาก Africa อาศัยอยู่บริเวณหมู่เกาะเลียบชายฝั่ง Sea Islands ยังคงรักษาขนบประเพณี วิถีชีวิต ภาษาพูดของบรรพบุรุษเอาไว้) ไม่ใช่แค่ญาติพี่น้องหวนกลับมาร่วมเฉลิมฉลอง แต่ยังเสียงบรรยายบรรพบุรุษ (อดีต) และบุตรสาวที่ยังไม่ถือกำเนิด (อนาคต)
นักเรียนห้าคนโดนทำทัณฑ์บน ถูกกักบริเวณในห้องสมุดตลอดทั้งวันเสาร์ พวกเขาไม่มีอะไรทำนอกจากพูดคุยสนทนา เล่าปัญหาชีวิต/ครอบครัว จากคนแปลกหน้าเลยกลายเป็นเพื่อนสนิทสนม และผู้ชมบังเกิดความเข้าใจวัยรุ่นหัวขบถ, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Francis Ford Coppola ไม่เคยครุ่นคิดอยากสร้างหนังเกี่ยวกับวัยรุ่น จนกระทั่งได้รับจดหมายจากกลุ่มนักเรียนมัธยมต้น ลงชื่อเรียกร้องขอให้ช่วยดัดแปลงนวนิยาย The Outsiders (1967) ของ S. E. Hinton แม้ผลลัพท์ไม่ค่อยดีสักเท่าไหร่ แต่กลับกลายเป็นคัลท์คลาสสิก
วัยรุ่นในขวดโหล ชอบทำตัวเหมือนปลากัด มองหน้าหาเรื่องทะเลาะวิวาท นำเสนอด้วยวิธีการอันฉูดฉาด Avant-Garde ผสมกับ Film Noir ในสไตล์ German Expressionism เอาแค่เพียงภาพถ่าย Time-Lapse ก็คุ้มค่าแก่การรับชมแล้ว
เมื่อครั้นยังเป็นเด็ก Kōji (รับบทโดย Yūzō Kayama) ตกหลุมรักพี่สะใภ้ Reiko (รับบทโดย Hideko Takamine) หลายปีให้หลังจากพี่ชายตายไป จึงตัดสินใจสารภาพรักต้องห้าม (Taboo) มันไม่เหมาะสมจริงๆนะหรือ?
เมื่อมาม่าซัง Hideko Takamine ก้าวขึ้นบันไดสู่สรวงสวรรค์ของบุรุษ เธอจักต้องคอยให้บริการ เอาอกเอาใจ ใช้มารยาหญิงละเล่นเกมหัวใจ แต่จะมีใครมอบความรัก ความจริงใจ ให้หญิงขายบริการบ้างไหม?
ดอกเบญจมาศที่เคยเบ่งบาน มาวันนี้ร่วงโรยตามกาลเวลา, เรื่องราวของสี่เกอิชาสูงวัย ในอดีตเคยเบ่งบานสะพรั่ง ได้รับการเด็ดดอม หอมดม แต่พออายุมากขึ้นก็ร่วงโรยตามสังขาร ทำได้เพียงพร่ำเพ้อโหยหา วันวานยังหวานอยู่
ดัดแปลงจากนวนิยายเสียงแห่งขุนเขา ผลงานของ Yasunari Kawabata นักเขียนญี่ปุ่นคนแรกที่ได้รับรางวัล Nobel Prize สาขาวรรณกรรม, เรื่องราวของบิดาสูงวัยใกล้ฝั่ง พบเห็นรอยแตกร้าวในครอบครัว บุตรชายคบชู้นอกใจภรรยา บุตรสาวใกล้เลิกราหย่าร้างสามี เขาทำอะไรไม่ได้นอกจากทอดถอนลมหายใจ
สังคมพยายามเสี้ยมสอนให้หญิงสาวต้องแต่งงาน ลงหลักปักฐาน ก้มหัวศิโรราบต่อบุรุษเพศ แต่หลังจาก Hideko Takamine พบเห็นสารพัดความวุ่นๆวายๆในครอบครัวของมารดาและพี่ทั้งสาม ตัดสินใจก้าวออกมา พึ่งพาตนเอง ครองตัวเป็นโสดเสียยังดีกว่า, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
พลิกภาพนางฟ้า Setsuko Hara มาเป็นภรรยาผู้เต็มไปด้วยความเก็บกด อดกลั้น อัดอั้นกับชีวิตแม่บ้าน ซักผ้า ทำอาหาร ปัดกวาดเช็ดถู ปรนเปรอนิบัติสามี วันๆมีแต่ความซ้ำซากจำเจ ไม่รู้จักจบจักสิ้น เธอจะค้นพบหนทางออกของชีวิตหรือไม่?
บุตรสาวพร่ำบ่นถึงบิดา ไม่เคยแวะเวียนกลับหามารดา มัวแต่เอาอกเอาใจชู้รัก/เมียใหม่ จึงตัดสินใจออกเดินทาง ติดตามค้นหา ก่อนมาพบเจอเบื้องหลังอันขมขื่น ภาพยนตร์ดราม่าครอบครัวสุดซึ้ง ที่จักทำให้ลูกหลานครุ่นคิดถึงหัวอกบิดา-มารดา, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
