จากการถ่ายทำ Live-Action นำมาวาดภาพ Animation ที่อาจดูปวดเศียรเวียนเกล้า แต่ชักชวนให้ผู้ชมครุ่นคิดตั้งคำถาม สนทนาอภิปรัชญา ทุกวันนี้เรากำลังหลับหรือตื่น มีชีวิตหรือจมอยู่ความฝัน อะไรคืออิสรภาพ-โชคชะตากรรม ทำอย่างไรถึงสามารถดิ้นหลุดพ้นจากวัฎฎะสังสาร แล้วมนุษย์เกิดมาทำไมกัน?
Kaspar Hauser ตั้งแต่เกิดถูกควบคุมขัง ล่ามโซ่ตรวนอยู่ในห้อง จนได้รับการปล่อยตัวเมื่ออายุ 17 เดินแทบไม่ได้ พูด-อ่าน-เขียนไม่เป็น ค่อยๆเรียนรู้วิถีโลก ปรับตัวเข้าสังคม ตั้งคำถามเกี่ยวกับชีวิตมากมาย กระทั่งถูกแทงเสียชีวิตขณะอายุเพียง 21 ปี … สรุปแล้วชายคนนี้เกิดมาเพื่ออะไร?
คณะพันธมิตร(แห่งแหวน) จาริกแสวงบุญมุ่งสู่ภูเขาศักดิ์สิทธิ์ คาดหวังจะโจรกรรมองค์ความรู้ที่ทำให้กลายเป็นอมตะ แต่ภาพยนตร์เรื่องนี้กลับมีลักษณะชวนเชื่อ (Propaganda) ชี้นำเข้าสู่ลัทธินอกรีต (Cults) ก่อนทรยศหักหลังผู้ชมให้ต้องหวนกลับสู่โลกความจริง
ภาพยนตร์อนิเมชั่นที่ชักชวนให้ผู้ชมครุ่นคิดตั้งคำถามอภิปรัชญา เปรียบเทียบชีวิตก็คือจักรวาล! มนุษย์สามารถเรียนรู้ทุกสิ่งสรรพสิ่งอย่าง ได้จากความเข้าใจในตัวเราเอง, ตราตรึงไปกับความงดงามของฝูงสรรพสัตว์ใต้ท้องทะเล และเพลงประกอบโดย Joe Hisaishi
สันติสุขไม่มีทางจะบังเกิดขึ้นหากปราศจากการสงคราม! แต่โลกยุคสมัยปัจจุบันเหินห่างความขัดแย้งมายาวนาน มันจึงแปรสภาพสู่ความบันเทิงรูปแบบหนึ่ง ผ่านการนำเสนอของสื่อภาพยนตร์ อนิเมชั่น ล้วนสอดไส้ความรุนแรง ปรุงปั้นแต่งการต่อสู้ ชีวิต-ความตายกลายเป็นเรื่องธรรมดาสามัญ เราควรครุ่นคิด/รู้สึกเช่นนั้นจริงๆนะหรือ?
ต้นฉบับนวนิยาย Lost Horizon (1933) ให้กำเนิดสถานที่แห่งอุดมคติ แชงกรีล่า (Shangri-La) ดินแดนลึกลับสุดปลายขอบฟ้า หลบซ่อนท่ามกลางขุนเขาหิมาลัย ใครๆต่างใช้ชีวิตอย่างสุขสงบร่มเย็น มีความเพียงพอดี พึงพอใจในสิ่งที่มี มิต้องต่อสู้ดิ้นรนแข่งกับใคร แต่ใช่ว่าทุกคนจะอยากอยู่อาศัยยังสรวงสวรรค์แห่งนี้, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Samsara (2001) : Pan Nalin ♥♥♥
การที่เจ้าชายสิทธัตถะ ตัดสินใจทอดทิ้งพระนางยโสธารา เพื่อออกค้นหาหนทางหลุดพ้นจากสังสารวัฏ ในมุมคนนอกศาสนาช่างเป็นความเห็นแก่ตัว ขาดความรับผิดชอบ ไร้ซึ่งสามัญสำนึก แต่นั่นเพราะพวกเขามองไม่เห็นความล้ำค่าของสัจธรรมความจริงเหนือสิ่งอื่นใด ก็เหมือนผู้กำกับ Pan Nalin พยายามนำมุมมองตะวันตกเข้ามาเพื่อความสากล แต่กลับคลุกเคล้าเข้ากันได้ไม่ทั้งหมด
Mandala (1981) : Im Kwon-taek ♥♥♥♡
Mandala ภาษาเกาหลีแปลว่า ภาพพระพุทธ, ไม่ได้สื่อถึงรูป วัตถุหล่อปั้น หรือเจตสิกที่ปรุงแต่ง แต่คือธรรมชาติของทุกสรรพสิ่ง แก้วน้ำ ไม้เท้า หรือแม้แต่ก้อนขี้ก็สามารถแทนด้วยพุทธองค์ นี่ไม่ใช่การลบหลู่ดูหมิ่นแคลน แต่คือปริศนาธรรมสุดลึกล้ำ, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring (2003) : Kim Ki-duk ♥♥♥♥♥
เกิด-แก่-เจ็บ-ตาย วงเวียนวัฏจักรชีวิตก็เหมือนฤดูกาลเคลื่อนพานผ่าน ตราบใดยังว่ายวนอยู่ในวัฏฏะสังสาร ย่อมมิอาจดิ้นหลุดพ้นบ่วงกิเลสกรรม เคยกระทำอะไรกับใครไว้สักวันย่อมต้องได้รับผลนั้นคืนตอบสนอง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Through the Olive Trees (1994) : Abbas Kiarostami ♥♥♥♥
มนุษย์โหยหาสิ่งที่คือสัจนิรันดร์ เฉกเช่นเดียวกับชายหนุ่มเดินติดตามหญิงสาวผ่านต้นมะกอก (Olive Trees) รอรับฟังคำตอบขอแต่งงาน แต่ไม่ว่าเธอจะบอกกล่าวเขาเช่นไร ชีวิตยังคงต้องก้าวเดินต่อไป
Stalker (1979) : Andrei Tarkovsky ♥♥♥♥
Stalker ในบริบทของภาพยนตร์เรื่องนี้ คือผู้นำทางนักวิทยาศาสตร์ และนักเขียนนวนิยาย (ค้นหาความจริง vs. จินตนาการเพ้อฝัน) มุ่งสู่ Zone ดินแดนอันตรายที่บุคคลทั่วไปไม่ต้องการยุ่งเกี่ยวข้องแว้ง โดยมีเป้าหมายคือ Room ห้องเล็กๆที่สามารถดลบันดาลได้ทุกสิ่งอย่าง
Le Genou de Claire (1970) : Éric Rohmer ♥♥♥♥♡
เข่าของเธอนั้น ขอฉันสัมผัสลูบไล้เถอะนะ! เรื่องราวของชายผู้กำลังจะแต่งงาน ตกหลุมรักหัวเข่าของเด็กหญิงสาวคนหนึ่ง ไม่ได้ครุ่นคิดโรคจิตอะไร แต่ทำอย่างไร … ขอแค่ให้ได้สัมผัสก็ยังดี
Baraka (1992) : Ron Fricke ♥♥♥♥
สารคดีไร้ซึ่งคำพูดบรรยาย ร้องเรียงภาพสถานที่ เหตุการณ์ วิถีชีวิต ผู้คนจาก 23 ประเทศ Cross-Cutting, Slow-Motion, Time-Lapse กลายเป็นผลงานโคตรปรัชญา โคตร Poetic โคตรตราตรึงอย่างถึงที่สุด
The Ballad of Narayama (1958) : Keisuke Kinoshita ♥♥♥♥♡
ณ ชนบทห่างไกลของญี่ปุ่นสมัยก่อนมีประเพณีความเชื่อที่ว่า ผู้สูงวัยอายุเกิน 70 ปี จักต้องออกเดินทางมุ่งสู่เทือกเขา Narayama เพื่อมิให้เป็นภาระลูกหลาน ความใฝ่ฝันหญิงชรารับบทโดย Kinuyo Tanaka สถานที่แห่งนั้นมีอะไรเฝ้ารอคอยเธออยู่? นำเสนอด้วยไดเรคชั่นคล้ายๆ Kabuki (มีชื่อเรียกว่า Jōruri) งดงาม เชื่องช้า แฝงปรัชญาลุ่มลึกล้ำ, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Moon (2009) : Duncan Jones ♥♥♥♥
ถึงมนุษย์จะเคยย่างเหยียบบนพื้นผิวดวงจันทร์ แต่ก็มีอะไรอีกมากที่ยังไม่ล่วงรับรู้ จิตใจ/ด้านมืดของคนเราก็เช่นกัน, ผลงานแรกแจ้งเกิดผู้กำกับ Duncan Jones เคารพคารวะโคตรหนัง Sci-Fi จากอดีต ใช้นักแสดงเพียง Sam Rockwell และหุ่นยนต์ HAL 9000 GERTY พากย์เสียงโดย Kevin Spacey
Léon Morin, Priest (1961) : Jean-Pierre Melville ♥♥♥♥
ผู้กำกับ Jean-Pierre Melville เป็นคนที่ไม่นับถือศาสนาหรือพระเจ้าองค์ใด แต่สร้างภาพยนตร์เกี่ยวกับบาทหลวงคาทอลิกเนี่ยนะ! รับชมไปสักพักคุณจะรู้ซึ้งถึงความชั่วร้าย เมื่อ Emmanuelle Riva แม่หม่ายผู้มีความเก็บกดทางเพศสูง ใช้ศาสนาเป็นข้ออ้างพยายามเกี้ยวพาราสี Jean-Paul Belmondo บาทหลวงผู้ปฏิญาณถือครองความโสด แต่เธอจะกระทำการนี้ได้สำเร็จหรือไม่
Her (2013) : Spike Jonze ♥♥♥♥
Sofia Coppola คงเป็นยัย ‘bitch’ สำหรับ Spike Jonze ที่สร้าง Lost in Translation (2003) ตีแผ่ชีวิตคู่แต่งงานในมุมของเธอเอง สิบปีถัดมา Jonze สวนกลับด้วย Her (2013) แถมใช้บริการของ Scarlett Johansson เป็นตัวตายตัวแทนเหมือนกันด้วยนะ, เรื่องราวของ Joaquin Phoenix ตกหลุมรักกับปัญญาประดิษฐ์ ทั้งๆที่รู้ว่าเป็นไปไม่ได้ แต่ความรักสำหรับเขามันไร้พรมแดน “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Blade Runner 2049 (2017) : Denis Villeneuve ♥♥♥♥♡
สิ่งที่ Ryan Gosling ออกตามหาคือ ‘ปาฏิหารย์แห่งชีวิต’ สิ่งมีชีวิตที่ถือกำเนิดจากหุ่น Replicants นี่ชวนให้ตั้งคำถามว่า แล้ว ‘จิตวิญญาณ’ (Soul) คืออะไร? มีจุดเริ่มต้นจากที่ไหน? และสิ้นสุดลงเมื่อไหร่?, ผู้กำกับสัญชาติแคนาเดียน Denis Villeneuve ได้สร้างปาฏิหารย์ก้าวผ่านต้นฉบับ Blade Runner (1982) ในทุกๆระดับ ไม่ใช่แค่งานภาพที่ลึกล้ำยุค แต่รวมถึงปรัชญาร่วมสมัย คงเหลือแค่กาลเวลาจะผ่านไปเมื่อไหร่เท่านั้น
The Thin Red Line (1998) : Terrence Malick ♥♥♥♥
หนังปรัชญาสงครามเรื่องนี้ มีพื้นหลังช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 กองทหารอเมริกันถูกส่งไปยังเกาะ Guadalcanal ในหมู่เกาะ Solomon เพื่อทำการยึดและทำลายฐานทัพของญี่ปุ่น Henderson Field จุดยุทธศาสตร์สำคัญที่สุดในเขตสงครามแปซิฟิก, กระนั้นใจความของหนังไม่ใช่ยกย่องเชิดชูหรือต่อต้านสงคราม แต่คือการตั้งคำถามต่อธรรมชาติ/พระเจ้า ทำไมถึงต้องสร้างให้สิ่งมีชีวิตทั้งหลาย มีความขัดแย้ง การต่อสู้ และสงคราม
Raining in the Mountain (1979) : King Hu ♥♥♥♥♡
ผลงาน Masterpiece ที่ไม่ค่อยมีใครพูดถึงนักของปรมาจารย์ผู้กำกับหูจินเฉวียน (King Hu) สงสัยเพราะคนส่วนใหญ่ไม่เข้าใจหลักปรัชญา คำสอนของพุทธศาสนา มีศิษย์เอกถึงสามคนในสำนัก แต่กลับเลือกหัวขโมยที่เพิ่งบวชเป็นเจ้าอาวาสคนใหม่ แบบนี้ใครที่ไหนจะไปยอม แต่แค่การคิดว่าไม่เห็นด้วย พวกเขาเหล่านี้ก็ไม่คู่ควรกับตำแหน่งแล้ว, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
