must see before die, must hear before die, must play before die
ผู้กำกับ Otto Preminger ต้องการสรรค์สร้างภาพยนตร์เกี่ยวกับพิษภัยยาเสพติด (Drug Addict) แต่มันกลับขัดต่อกฎระเบียบ ประเด็นต้องห้ามของ Motion Picture Production Code หรือที่รู้จักในชื่อ Hays Code เลยตัดสินใจช่างแม้ง ก็ไม่ต้องขออนุญาต ผลลัพท์ประสบความสำเร็จอย่างล้นหลาม, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ภาพยนตร์กึ่งสุขกึ่งโศก (Tragi-Comedy) เมื่อมหาเศรษฐีนีเดินทางกลับบ้านเกิด ณ Colobane, Senegal พร้อมมอบเงินก้อนใหญ่ ให้ใครก็ตามลงมือเข่นฆาตกรรมอดีตชู้รัก เคยข่มขืนตนเองตอนอายุ 17 จนตั้งครรภ์ ระหว่างศีลธรรม ความถูกต้อง หรืออำนาจของเงิน ชาวบ้านแห่งนี้จะตัดสินใจเช่นไร?, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ไหเงินล้านบรรพบุรุษ ถูกส่งมอบเป็นของขวัญแต่งงานน้องชาย ไม่เห็นคุณค่าสักเท่าไหร่เลยขายต่อคนรับซื้อของเก่า มอบให้บุตรชายใช้เลี้ยงปลาทอง, เรื่องวุ่นๆของการติดตามหาไหเงินล้าน มีความโคตรๆบันเทิง ชิบหายวายป่วนสไตล์ Sadao Yamanaka, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Sonata (คำนาม) ดนตรีที่เรียบเรียงสำหรับเครื่องดนตรีหนึ่งหรือสองชิ้น, Tokyo Sonata นำเสนอเรื่องราวครอบครัวธรรมดาๆ บิดา-มารดา และบุตรชายทั้งสอง ต่างสนเพียงบรรเลงบทเพลงชีวิตของตนเอง โดยไม่ใคร่ให้ความใจสมาชิกคนอื่น สุดท้ายแล้วออร์เคสตราที่เรียกว่าครอบครัว เลยดำเนินมาใกล้ถึงจุดแตกแยก, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
75 การ์ตูนสั้นไร้สาระจากสตูดิโอ Walt Disney จุดประสงค์เพื่อฝึกฝนนักอนิเมเตอร์ ทำการทดลองเทคโนโลยี ลูกเล่นอนิเมชั่นใหม่ๆ ในลักษณะ Musical Comedy หลายๆเรื่องมีความงดงาม ทรงคุณค่า แฝงสาระข้อคิด และมีถึง 7 เรื่องสามารถคว้ารางวัล Oscar: Short Subject, Cartoons
ผู้สูงวัยอย่าง Dersu Uzala (และผู้กำกับ Akira Kurosawa) แม้มีความเอื่อยเฉื่อย เชื่องชักช้า ไม่สามารถปรับตัวเข้าโลกสมัยใหม่ แต่บุคคลสูงวัยล้วนมีประสบการณ์ พานผ่านอะไรๆมามาก เคยอาบน้ำร้อนมาก่อน เราจึงควรรับฟังความคิดเห็น ไม่ใช่เฉดหัวทิ้งไว้เบื้องหลัง, คว้ารางวัล Oscar: Best Foreign Language Film และ “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ตั้งแต่ยังเป็นทารกในครรภ์ Truman Burbank (รับบทโดย Jim Carrey) ถูกบันทึกภาพ แอบถ่าย ฉายรายการเรียลลิตี้ (Reality Show) โดยไม่เคยรับรู้ตนเอง จนกระทั่งเติบใหญ่ ถึงวัยทำงาน โหยหาอิสรภาพ ต้องการออกไปจากโลกปลอมๆใบนี้, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ได้แรงบันดาลใจจากเหตุการณ์จริง! ครูวิทยาศาสตร์ถูกจับกุมข้อหาสอนทฤษฎีวิวัฒนาการ (Theory of Evolution) ของ Charles Darwin เพราะเป็นสิ่งขัดแย้งต่อกฎหมาย Butler Act ทำการปฏิเสธหนังสือปฐมกาล (Book of Genesis) รังสรรค์นิยม (Creationism) พระเจ้าสร้างจักรวาลและชีวิต ไม่ใช่วิวัฒนาการจากลิงสู่มนุษย์, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ดัดแปลงจากนิทานพื้นบ้านสุดหลอกหลอก Pied Piper of Hamelin มาเป็นโคตรผลงาน Stop-Motion Animation ใช้การแกะสลักจากไม้ ทำออกมาในสไตล์ German Expressionism (แบบเดียวกับภาพยนตร์ The Cabinet of Dr. Caligari (1920)) งดงาม วิจิตรศิลป์ แฝงสาระข้อคิด “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Wendy Hiller รับรู้ตัวว่ากำลังจะไปไหนจริงๆนะหรือ? บางครั้งฟากฝั่งฝันอาจไม่ใช่เป้าหมายปลายทางแท้จริง ทุกสิ่งอย่างล้วนขึ้นอยู่กับจิตใจของเราเอง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
หนึ่งในภาพยนตร์ได้รับการยกย่อง “Best Iranian Film of all time” เรื่องราวของเด็กชาย Bashu หลบหนีสงคราม Iran–Iraq War (1980-88) จากทางตอนใต้มาถึงภาคเหนือของอิหร่าน พบเจอกลุ่มชาติพันธุ์ Gilak ที่แม้พูดคุยสื่อสารไม่รู้เรื่อง แต่ผู้ชมจักได้เรียนรู้จักสิ่งเรียกว่ามนุษยธรรม, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
วัวตัวเดียวทำเสียวทั้งหมู่บ้าน! การเสียชีวิตของมันสามารถสะท้อนจิตวิทยา แฝงปรัชญา ความเชื่อศรัทธา ศาสนา การเมือง เศรษฐกิจ สังคม ฯ ไม่ใช่แค่จุดเริ่มต้น Iranian New Wave แต่ต้องเรียกว่ามาสเตอร์พีซแห่งวงการภาพยนตร์, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
La Collectionneuse (แปลว่า The Collector) คือคำเรียกหญิงสาวที่ชื่นชอบสะสมแฟนหนุ่ม เก็บแต้มผู้ชายไม่เลือกหน้า แต่แท้จริงแล้วเธอเป็นเช่นนั้นหรือไหม? คว้ารางวัล Silver Bear: Extraordinary Jury Prize จากเทศกาลหนังเมือง Berlin, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ค่ำคืนวันคริสต์มาสกับ Maud (รับบทโดยสุดสวย Françoise Fabian) ที่แม้มีเพียงการพูดคุยสนทนา (All-Talk) กลับทำให้ Jean-Louis Trintignant ผู้เคร่งศาสนา ยึดถือมั่นในอุดมการณ์ กล้าลุกขึ้นมากระทำสิ่งบางสิ่งอย่างตอบสนองความต้องการของหัวใจ, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
หนึ่งในอนิเมชั่นงดงามที่สุดในโลก! วาดภาพสีน้ำมันด้วยมือ ทีละเฟรม ลงบนกระจก ด้วยสัมผัส Romantic Realism ดัดแปลงจากโคตรวรรณกรรมของ Ernest Hemingway คว้ารางวัล Oscar: Best Animated Short Film, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
จุดเริ่มต้นของคำว่า Cinéma Vérité (แปลว่า Cinema Truth) ทำการทดลองบันทึกบทสัมภาษณ์ผู้คนเดินไปมาตามท้องถนน เพียงตั้งคำถามถึงความสุข แต่พัฒนาสู่ความเป็นไปได้ไม่รู้จบของชีวิต สภาพสังคม สงคราม การเมืองฝรั่งเศสทศวรรษ 60s, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ชีวิตมันไม่ง่ายนะครับ! น่าจะเพราะพานผ่านอะไรๆมามาก ผู้สูงวัยจึงเต็มไปด้วยความดื้อรั้น เห็นแก่ตัว เอาแต่ใจ มองโลกในแง่ร้าย หมกมุ่นครุ่นยึดติดกับหลายๆสิ่งอย่าง หรือคือฉันไม่อยากตาย แต่ถ้าเราสามารถปล่อยละวาง ยินยอมรับสภาพความจริง ใช้เวลาที่หลงเหลืออย่างคุ้มค่า เมื่อนั่นบั้นปลายชีวิตถึงพบความเรียบง่าย พร้อมจากโลกนี้ไปสู่สุขคติ, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
มนุษย์สามารถก้าวข้ามผ่านช่วงเวลาแห่งการสูญเสีย ก็ต่อเมื่อได้รับเรียนรู้ เปิดมุมมอง พบเห็นโลกทัศน์ใหม่ๆ ทำความเข้าใจอีกด้านหนึ่งของชีวิต จักสามารถปล่อยละวางความหมกมุ่นยึดติด และระบายสิ่งอึดอัดอั้นภายในออกมา, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ภาพยนตร์เกี่ยวกับการเล่นยาเรื่องแรกๆที่นำเสนอผ่านมุมมองของผู้เสพ (จะหายาเสพติดก็ต้องปล้น ร้านขายยา!) ตอนออกฉายได้รับเสียงฮือฮา ‘Universal Acclaim’ แต่กาลเวลาทำให้แปรสภาพสู่ ‘อเมริกันคลาสสิก’ ถึงอย่างนั้นก็ยังสมควรค่า “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Fox (รับบทโดย Rainer Werner Fassbinder) ถูกลอตเตอรี่ DEM 500,000 มาร์ค จากเคยต้องดิ้นรนคนทำงาน (Working Class) สามารถไต่เต้าสู่ชนชั้นกลาง (Bourgeoisie) แต่กลับถูกผองเพื่อน แฟนหนุ่ม แสร้งว่ารัก สนเพียงกอบโกยผลประโยชน์ หมดตัวเมื่อไหร่ก็พร้อมตีจากไป, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
