The Wind That Shakes the Barley (2006) : Ken Loach ♥♥♥
ในปีที่ Wong Kar-wai เป็นประธานกรรมการเทศกาลหนังเมือง Cannes เลือกมอบรางวัล Palme d’Or ให้กับ The Wind That Shakes the Barley ตัดหน้าภาพยนตร์โดดเดนกว่าอย่าง Babel, Pan’s Labyrinth, Volver ทำไมกันนะ?
Fahrenheit 9/11 (2004) : Michael Moore ♥♥♥
จากเคยได้รับคำชมล้นหลาม ต่อการตีแผ่เบื้องหลังความจริงบ้าง-ไม่จริงบ้างของ ปธน. George W. Bush ต่อสงครามอิรัก จนสามารถคว้ารางวัล Palme d’Or แถมกลายเป็นภาพยนตร์สารคดีทำเงินสูงสุด แต่กาลเวลาทำให้ทัศนคติสุดโต่งซ้ายจัดของ Michael Moore ดูไม่ค่อยน่าอภิรมณ์สักเท่าไหร่
Barry Lyndon (1975) : Stanley Kubrick ♥♥♥♥
แม้ภาพยนตร์อัตชีวประวัติ Napoléon Bonaparte จะล่มเหลวไม่เป็นท่า! แต่ผู้กำกับ Stanley Kubrick ยังคงมองหาโปรเจคที่มีพื้นหลังยุคสมัยใกล้เคียง ค้นพบนวนิยาย The Luck of Barry Lyndon (1844) พานผ่านสงครามเจ็ดปี (1756-63) เรื่องราวของชายหนุ่มพยายามทำทุกสิ่งอย่าง ไต่เต้าสู่จุดสูงสุดแห่งชีวิต แล้วครึ่งหลังกลับค่อยๆตกต่ำหวนกลับสู่สามัญ
Cavalcade (1933) : Frank Lloyd ♥♥♥
อีกหนึ่ง Worse Oscar: Best Picture นำเสนอครอบครัวชาวอังกฤษ มีชีวิตพานผ่านวันสิ้นปี 1899 จนถึงปีใหม่ 1933, พบเห็นสงคราม Second Boer War (1899-1902), การสวรรคตของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย (22 มกราคม 1901), เรือไททานิคล่ม (14 เมษายน 1912) และสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง (1914-18)
กองทหารต่างด้าวฝรั่งเศส (French Foreign Legion) ครั้งหนึ่งทำการซ้อมรบด้วยการบุกเข้าไปยังอาคารร้าง ไม่แตกต่างจากวิธีการลัทธิจักรวรรดินิยมเข้ายึดครอบครองอาณานิคม (Colonialism) แต่สถานที่แห่งนี้ไม่ได้มีอะไรสักสิ่งอย่าง แล้วทั้งหมดที่ทำไปเพื่ออะไรกัน?
The Spring River Flows East (1947) : Zheng Junli & Cai Chusheng ♥♥♥♡
ได้รับการเปรียบเทียบ ‘Gone With the Wind ของประเทศจีน’ แถมยังทำเงินสูงสุดตลอดกาลขณะนั้น!, เรื่องราวครอบครัวชาวจีนในเซี่ยงไฮ้ ครึ่งแรกพานผ่านสงครามแปดปี Second Sino-Japanese War (1937-45) ครึ่งหลังยุคสมัยแห่งการฟื้นฟู (Reconstruction Era) นี่เราต้องทนทุกข์ทรมานไปอีกนานเท่าไหร่
Little Toys (1933) : Sun Yu ♥♥♥♡
Ruan Lingyu รับบทนักประดิษฐ์ของเด็กเล่น กิจการเล็กๆภายในครอบครัว แต่เมื่อเกิดการเปรียบเทียบเชิงสัญลักษณ์ถึงอาวุธสงคราม ปืนใหญ่ เครื่องบินรบ กลายสภาพเป็นหนังชวนเชื่อ ปลุกกระแสรักชาตินิยม ภาคภูมิใจในสิ่งของผลิตทำเองในประเทศ สามารถต่อกรมหาอำนาจชาติอื่นได้ไม่น้อยหน้า
The Life and Death of Colonel Blimp (1943) : Michael Powell & Emeric Pressburger ♥♥♥♥
ก่อนมาถึงปัจจุบันย่อมมีอดีต ก่อนจะแก่ต้องเคยหนุ่ม ก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง คือครั้งที่หนึ่งและก่อนหน้า ประวัติศาสตร์ไม่เคยเสี้ยมสั่งสอนอะไรมนุษย์เลย รังแต่ทำให้ทุกสิ่งอย่างเสื่อมทรามเลวร้ายลง ว่าไปมันก็เป็นแบบนี้มานมนากาเล, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
A Canterbury Tale (1944) : Michael Powell & Emeric Pressburger ♥♥♥♥♡
ตำนานแคนเตอร์บรี (The Canterbury Tales) เล่าถึงนักแสวงบุญเดินทางจาก London มุ่งสู่ Canterbury Cathedral แต่เปลี่ยนพื้นหลังจากยุคกลาง (Middle Ages) มาเป็นช่วงระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อจ่าทหารอเมริกัน, จ่าทหารอังกฤษ และหญิงสาวคนหนึ่ง จับพลัดพลูพบเจอกันระหว่างทางที่เมืองสมมติ Chillingbourne, Kent ร่วมกันไขปริศนาบางอย่าง และร่วมเดินทางมุ่งสู่ Canterbury เพื่อเติมเต็มหน้าที่/ความใฝ่ฝันของตนเอง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
จุฬาตรีคูณ (พ.ศ. ๒๕๑๐) : ดอกดิน กัญญามาลย์ ♥♥♥♥
แม้คุณภาพฟีล์ม 16mm ที่คงเหลือถึงปัจจุบันจะไม่ค่อยสวยงามนัก แต่โศกนาฎกรรมความรักระหว่าง อริยวรรต (มิตร ชัยบัญชา) กับ ดารารายพิลาส (เพชรา เชาวราษฎร์) ดัดแปลงจากนวนิยายของ พนมเทียน ช่างงดงามตราตรึงยิ่งนัก และบทเพลงจุฬาตรีคูณ ขับร้องโดย มัณฑนา โมรากุล (วงสุนทราภรณ์) เพราะพริ้งเหนือกาลเวลา, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
เลือดสุพรรณ (พ.ศ. ๒๕๒๒) : เชิด ทรงศรี ♥♥♡
ด้วยความสำเร็จอันล้นหลามของ แผลเก่า (พ.ศ. ๒๕๒๐) ทำให้เชิด ทรงศรี ตัดสินใจสร้างภาพยนตร์แนวรักชาตินิยม บนพื้นฐานความเป็นไทยอีกครั้ง ‘ถ้าอยู่อย่างไทไม่ได้ เรามาสู้ตายพร้อมกัน’ แต่คราวนี้เลยได้พลีชีพสมใจ
Waltz with Bashir (2008) : Ari Folman ♥♥♥♡
ร่วมออกค้นหาความทรงจำของอดีตนายทหารสัญชาติอิสราเอล Ari Folman ที่สูญหายไปในช่วงสงครามเลบานอน ค.ศ. 1982 ผ่านมากว่ายี่สิบปีทำไมถึงหลงลืม? หรือเพราะมีบางสิ่งอย่างไม่อยากจดจำ! นำเสนอด้วยรูปแบบอนิเมชั่นสอง+สามมิติ มีความแปลกประหลาดพิศดาร แต่เหมาะสมกับเรื่องราวลักษณะนี้อย่างที่สุด, คว้ารางวัล Golden Globe: Best Foreign Language Film
Alexander Nevsky (1938) : Sergei Eisenstein, Dmitri Vasilyev ♥♥♥♥
ถึงเป็นหนังสงครามที่ขาดความสมจริง ผู้ชมสมัยนี้คงผิดหวังกับความก๊องแก๊งจัดฉาก แต่ทั้งหมดถูกแทนที่ด้วยความงดงามทางศิลปะ ทิวทัศน์ท้องทุ่งชนบทรัสเซียกว้างใหญ่สุดลูกหูลูกตา ทรงคุณค่าอิทธิพลมากยิ่งต่อวงการภาพยนตร์
M*A*S*H (1970) : Robert Altman ♥♥♥♥
แม้พื้นหลังจะดำเนินเรื่องใน Mobile Army Surgical Hospital (MASH) ช่วงระหว่างสงครามคาบสมุทรเกาหลี แต่แท้จริงแล้วต้องการสะท้อน-เสียดสี-ต่อต้าน ชำแระความน่าขยะแขยงภายในของสงครามเวียดนามที่กำลังปะทุคุกรุ่น ด้วยรูปแบบ Satire Black Comedy เชิงสัญลักษณ์ที่บัดซบ โคตรเxย ขำกลิ้ง แต่บางคนคงรับไม่ได้ หัวเราะไม่ออก, คว้ารางวัล Palme d’Or แต่พ่าย Oscar: Best Picture ให้ Patton (1970)
Inglourious Basterds (2009) : Quentin Tarantino ♥♥♥♥
คงมีแต่ใน(โรง)ภาพยนตร์เท่านั้นกระมัง ที่สามารถเข่นฆ่าล้างแค้นบรรดาผู้นำพรรคนาซี ให้ดับดิ้นสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้ทันท่วงที และก็คงมีแต่ผู้กำกับ Quentin Tarantino อีกเช่นกัน หาญกล้าพูดออกมาตรงๆผ่านตัวละครของ Brad Pitt ตอนจบว่า “I think this just might be my masterpiece.”
Europa Europa (1990) : Agnieszka Holland ♥♥♥♡
ความน่ารักน่าชังของ Julie Delpy ขโมยซีนในหนังรางวัล Golden Globe: Best Foreign Language Film ไปเต็มๆ โดดเด่นกว่าเรื่องราวสุดมหัศจรรย์น่าทึ่งของ Solomon Perel เด็กชายหนุ่มเชื้อสายยิว ที่เอาตัวรอดผ่านสงครามโลกครั้งที่ 2 ด้วยการแปรพักตร์เปลี่ยนข้างไปเรื่อยๆ และยังเข้าร่วม Hitler Youth โดยไม่มีใครจับผิดได้
Downfall (2004) : Oliver Hirschbiegel ♥♥♥
สิ่งที่เป็นข้อถกเถียงกันอย่างมากต่อหนังเรื่องนี้ ‘มันสมควรแล้วหรือ ที่จะนำเสนอความเป็นมนุษย์ให้กับ Adolf Hitler?’ กับสิบวันสุดท้ายก่อนฆ่าตัวตาย ช่วงเวลาที่แทบทุกคนใกล้ตัวเริ่มหันหลังให้ จากเคยยิ่งใหญ่คับฟ้าถึงคราตกต่ำ ‘Downfall’ ดำเนินเรื่องแทบทั้งหมดใน Führerbunker ศูนย์บัญชาการและสถานที่หลบภัยใต้ดิน ณ กรุง Berlin
Schindler’s List (1993) : Steven Spielberg ♥♥♥♥
Oskar Schindler จากชายที่สนแต่ธุรกิจเงินทอง แสวงหาผลประโยชน์จากเชลยสงครามชาวยิวในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ก็ไม่รู้เกิดอะไรขึ้น ภาพยนตร์ Masterpiece ของ Steven Spielberg เรื่องนี้ก็ไม่ได้พยายามชี้แจงแถลงไข แต่ทำให้เขาตัดสินใจ ‘โกง Hitler’ ให้ได้มากที่สุด, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Atonement (2007) : Joe Wright ♥♥♥♥♡
จินตนาการเพ้อไปไกลของเด็กหญิงสาว ทำให้สองคนรักพลัดพรากจาก กลายเป็นตราบาปฝังลึกในจิตใจ อยากจะขอขมาลาโทษแต่ขลาดเขลาจนสูญเสียสิ้นโอกาส วิธีการเดียวที่หลงเหลือทำได้ คือเขียนนิยายวาดฝันให้พวกเขาได้ครองคู่อยู่ร่วมกัน, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Twelve O’Clock High (1949) : Henry King ♥♥♥♡
ช่วงระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อ Gregory Peck รับบทนายพลผู้ได้คำสั่งให้บัญชาการกองบินที่มีความเหยาะแหยะ สันหลังยาว ไร้ประสิทธิภาพ ใช้วิธีการไม้แข็งดัดหลังไม้อ่อน คุณมาสงครามเพื่อประเทศชาตินะ ไม่ใช่ท่องเที่ยวพักร้อน
