Zero for Conduct (1933) : Jean Vigo ♥♥♥
แม้จะความยาวเพียง 40 กว่านาที แต่นี่คือโคตรภาพยนตร์แนว Surrealist แบบเดียวกับ Un chien andalou (1929) และ L’Age d’Or (1930), เรื่องราวของเด็กนักเรียนกลุ่มหนึ่ง ทนไม่ไหวแล้วต่อความเข้มงวดกวดขันเกินไปของครูอาจารย์ ตัดสินใจรวมกลุ่มต่อต้านก่อกบฏเล็กๆ ไม่ได้เพื่อเรียกร้องต่อรอง แต่ระเบิดออกซึ่งความอึดอัดอั้นตันใจ เหตุการณ์นี้กลายเป็นอิทธิพลให้ The 400 Blows (1959) และ if… (1968)
Funeral Parade of Roses (1969) : Toshio Matsumoto ♥♥♥♥
หลายๆไดเรคชั่นของภาพยนตร์เรื่องนี้ เป็นแรงบันดาลใจให้ผู้กำกับ Stanley Kubrick สร้าง A Clockwork Orange (1971) ต่างเพียงความรุนแรงที่สะสมในตัวเด็กชาย ได้แปรสภาพให้เขาเติบโตขึ้นกลายเป็นเกย์ ดำเนินเรื่องแบบไม่เรียงตามลำดับเวลา (Non-Chronological Order) ความจริง-ความฝัน อดีต-ปัจจุบัน-อนาคต ซ้อนทับกันอย่างเบลอๆ ดูยากยิ่งกว่า 8½ (1963) แต่คือ Masterpiece ของแนว LGBT ที่สั่นสะเทือนวงการภาพยนตร์ใต้ดินญี่ปุ่น
Fantastic Planet (1973) : René Laloux ♥♥♥♥♡
บนดาวเคราะห์อันไกลโพ้น Planet Ygam มนุษย์ต่างดาวสีฟ้า Draag ดวงตาแดงกล่ำ ไม่มีผม-ขน ใบหูครีบปลา อายุยืนยาวหลายร้อยพันปี มากด้วยเทคโนโลยีล้ำจินตนาการ สามารถแยกจิตออกจากกาย และมีมนุษย์เป็นสัตว์เลี้ยงเรียกว่า Oms, คว้ารางวัล Special Award จากเทศกาลหนังเมือง Cannes
Les yeux sans visage (1960) : Georges Franju ♥♥♥♥
มนุษย์มักมีความหวาดกลัวการ ‘เสียหน้า’ ไม่ยินยอมรับความสูญเสียพ่ายแพ้ จะด้วยศักดิ์ศรีค้ำคอ หรือความเย่อหยิ่งทะนงตน, Eyes Without a Face คือภาพยนตร์ Masterpiece ของแนว Horror ที่ตัวละครจะสูญเสียหน้า ทั้งรูปธรรมและนามธรรม
The Phantom of Liberty (1974) : Luis Buñuel ♥♥♥♥
โคตรหนัง Surrealist ราวกับฝันกลางวันของ Luis Buñuel นำเสนอเรื่องราวแบบ Non-Linear ไม่ได้มีความต่อเนื่อง แต่ใช้การส่งต่อราวกับไม้คฑาวิ่งผลัด กำลังถึงไคลน์แม็กซ์ตอนหนึ่งก็มีเหตุให้เปลี่ยนเรื่องโดยพลัน ช่างมีความกวนประสาทดีแท้ แต่แม้งเจ๋งชิบหาย
Zigeunerweisen (1980) : Seijun Suzuki ♥♥♥♡
หนังแนว Horror Surrealist ใช้แค่การพูดเล่าเรื่องราว ก็ชวนให้หลอกหลอนขนหัวลุกชูชันได้แล้ว, คว้ารางวัล Honorable Mention จากเทศกาลหนังเมือง Berlin เข้าชิง Japan Academy Prize ถึง 9 สาขา คว้ามา 4 รางวัลรวมถึง Best Picture และ Best Director นักวิจารณ์ในญี่ปุ่นส่วนใหญ่ยกย่องให้เหนือกว่า Kagemusha (1980) ที่ออกฉายในปีเดียวกันเสียอีก
Tetsuo: The Iron Man (1989) : Shinya Tsukamoto ♥♥♥♡
โคตรหนัง Cult เรต NC-17 เรื่องนี้ ได้รับการยกย่องว่าเป็น ‘Japanese Eraserhead’ อัปลักษณ์ พิศดาร น่าขยะแขยง แต่มีความลึกล้ำระดับ Masterpiece, ชายคนหนึ่งติดโรคประหลาด ค่อยๆกลายร่างเป็นเหล็กก๊องแก๊ง เริ่มจากไอ้จ้อนควงสว่าน เลือดเนื้อหนังกลายเป็นสนิมเหล็กเน่าเกรอะกรัง แขนขาหน้าผม … โอ้ ไม่อยากสาธยาย ฯ นี่มีนัยยะสะท้อนถึงสังคมยุคใหม่ ผู้คนเสพติดเทคโนโลยี/วัตถุนิยม จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต ลองมองไปรอบๆตัว มีอะไรที่ไม่ได้สร้างด้วย ‘เหล็ก’ หลงเหลืออยู่บ้างหรือเปล่า
Evil Dead II (1987) : Sam Raimi ♥♥♥♥
นี่คือผลงาน Masterpiece ของผู้กำกับ Sam Raimi ภาคต่อกึ่ง remake ที่ดูเหมือนแนว Horror Comedy แต่ได้แปรสภาพเป็น Surrealist เพราะความเว่ออลังการของ Special Effect ทั้งหลาย, และภาพลักษณ์ของตัวละคร Bruce Campbell ในบท Ash นับแต่ภาคนี้ ได้รับยกย่องให้เป็น Superhero แห่งจักรวาลของหนัง Horror
The Exterminating Angel (1962) : Luis Buñuel ♥♥♥♥
คนชนชั้นกลางกลุ่มหนึ่ง (Bourgeois) หลังจากร่วมรับประทานอาหารเย็น เพลิดเพลินกับความบันเทิงในห้องนั่งเล่น แต่ทว่าไม่มีใครสามารถเดินออกนอกห้องได้ คืนหนึ่งผ่านไป สัปดาห์ เดือน … ก็ไม่รู้เนิ่นนานเท่าไหร่ เพราะอะไร?
Last Year at Marienbad (1961) : Alain Resnais ♠♠♠♠♠
หนังรางวัล Golden Lion เรื่องนี้ ใครก็ตามที่พยายามทำความเข้าใจ คงได้แต่กุมขมับ บ่นขรม นี่มันหนังบัดซบบรมอะไร! บอกตามตรงผมเองก็ไม่เข้าใจเท่าไหร่ หาอ่านบทความวิเคราะห์จากที่ไหนก็ไม่มีใครตอบได้ แต่ไฉนกลับมีคนหลงใหลคลั่งไคล้มากมายขนาดนี้
Belle de Jour (1967) : Luis Buñuel ♥♥♥♥
อีกหนึ่ง Masterpiece รางวัล Golden Lion ของ Luis Buñuel กับหนัง Erotic แมวๆ นำแสดงโดยนางเหมียว Catherine Deneuve ชื่อในวงการ Belle de Jour (คนสวยตอนกลางวัน) สำหรับเธอนั้น ความรักกับ Sex เป็นคนละเรื่องกัน
Arsenal (1929) : Alexander Dovzhenko ♥♥♥
หนังเงียบชวนเชื่อเรื่องนี้จริงๆก็ไม่ได้ดูยากอะไร เป็น Expressionist ที่ตรงไปตรงมาเหมือนภาพวาด The Scream ของ Edvard Munch เพียงแต่ผู้ชมสมัยใหม่ที่ไม่ได้เกิดในยูเครนหรือรัสเซีย ไม่รู้อดีตประวัติศาสตร์ของชาตินี้ก็คงส่ายหัวดูไม่เข้าใจแน่นอน
Zvenigora (1928) Ukrainian : Alexander Dovzhenko ♥♥♥♡
‘ทรัพย์ในดินคือสินสมบัติล้ำค่าที่สุด’ แต่คงไม่ใช่สำหรับสหภาพโซเวียต เพราะหนังเรื่องนี้พยายามชักชวนเชื่อให้ผู้คนสมัยนั้นเปลี่ยนแปลงทัศนคติและความคิด จากประเทศเกษตรกรรม กลายเป็นประเทศอุตสาหกรรม, เรื่องแรกของไตรภาค Ukraine Trilogy อีกสองเรื่องคือ Arsenal (1929) และ Earth (1930)
ความต้องการพื้นฐานของมนุษย์คือปัจจัยสี่ (อาหาร, ที่อยู่อาศัย, เครื่องนุ่งห่ม, ยารักษาโรค) เมื่อขาดอย่างใดอย่างหนึ่ง ก็พร้อมทำทุกสิ่งอย่างโดยไม่สนถูก-ผิด ชอบ ชั่ว-ดี เพื่อตอบสนองสันชาตญาณเอาตัวรอด, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
A Pigeon Sat on a Branch Reflecting on Existence (2014) Swedish : Roy Andersson ♥♥♥♡
นกพิราบเกาะอยู่บนกิ่งไม้เฝ้ามองดูมนุษย์ เกิดข้อสงสัย ‘พวกแกทำบ้าอะไรกันอยู่’ เออนั่นสิใครที่ไหนจะไปรู้ ข้าก็ไม่รู้ เอ็งรู้เหรอ? เหมือนผู้กำกับ Roy Andersson ก็คงไม่รู้ตัวเช่นกัน, หนังรางวัล Golden Lion จากเทศกาลหนังเมือง Venice
You, the Living (2007) Swedish : Roy Andersson ♥♥♥♥
“ฉันเกลียดแก เกลียดหมาของแก เกลียดงานที่ทำ เกลียดชีวิต ไม่มีใครเข้าใจฉัน” สิ่งมีชีวิตใน ‘โลกของ Andersson’ เรื่องนี้เป็นพวกไม่รู้จักพอ อยากได้โน่นนี่นั่นทุกสิ่งอย่าง มีอยู่แล้วก็ยังอยากได้ รวยอยู่แล้วต้องการยิ่งๆขึ้นไป ไม่รู้เมื่อไหร่จะรู้จักคำว่า’พอ’
Songs from the Second Floor (2000) Swedish : Roy Andersson ♥♥♥♥
หนังรางวัล Jury Prize จากเทศกาลหนังเมือง Cannes เรื่องนี้ เป็นแนว Surrealist ที่ดูยากมากๆ แต่มีความลึกล้ำน่าค้นหา คล้ายๆกับ The Color of Pomegranates (1969) ใช้การตั้งกล้องทิ้งไว้เฉยๆ นักแสดงทำอะไรบางอย่าง บางครั้งน่าขบขัน บางครั้งจุกอก รวมๆเรียกว่า ‘ชีวิต’
La Jetée (1962) French : Chris Marker ♥♥♥♥
หนังสั้นแนวทดลองเรื่องนี้ นำเสนอด้วยภาพนิ่งทั้งหมด (Photomontage) ได้รับการยกย่องคือหนึ่งในภาพยนตร์ Sci-Fi แนวย้อนเวลายอดเยี่ยมที่สุดในโลก และเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้กำกับ Terry Gilliam สร้าง 12 Monkeys (1995)
Blue Velvet คือความทรงจำมิอาจลืมได้ลงของ David Lynch ต่อภาพเหตุการณ์เคยพบเห็นวัยเด็ก (หญิงสาวแก้ผ้าบนท้องถนน) ระหว่างอาศัยอยู่ Fairmount, Philadelphia (อาชญากรมากมายเต็มไปหมด) และประสบการณ์หลังสรรค์สร้าง Dune (1984) ชีวิตจริงราวกับฝันร้าย แต่ฟ้าหลังฝนทุกอย่างย่อมกลายเป็นดี … จริงๆนะหรือ?
The Discreet Charm of the Bourgeoisie (1972) French : Luis Buñuel ♥♥♥♥♡
หนังฝรั่งเศสรางวัล Oscar สาขา Best Foreign Language Film ของผู้กำกับ Luis Buñuel ชื่อนี้น่าจะรู้ๆกันอยู่ หนังแนว Surrealist กวนๆ หาสาระไม่ได้ เต็มไปด้วยการเสียดสี Satire ที่เจ็บปวดรวดร้าว, เรื่องราวของเพื่อนกลุ่มหนึ่ง ที่พยายามหาโอกาสนั่งกินข้าวเย็น ล้อมวงคุยกัน แต่โชคชะตาหรืออะไรไม่ทราบได้ ทำให้มันต้องมีเรื่องวุ่นๆเกิดขึ้นขัดทุกที จนแล้วจนรอดจนตอนจบ พวกเขาจะมีโอกาสนั่งกินข้าวร่วมกันดีๆไหม
