‘ทำไมวรรณกรรมเรื่องยิ่งใหญ่สุดของรัสเซีย ถึงถูกดัดแปลงสร้างภาพยนตร์ War and Peace (1956) โดยสหรัฐอเมริกา?’ ณ จุดสูงสุดของสงครามเย็น สหภาพโซเวียตพร้อมเผชิญหน้าศัตรูจากทุกสารทิศ ทางฝั่งศิลปะวัฒนธรรมก็เฉกเช่นเดียวกัน จึงกลายมาเป็นอภิมหาโปรเจคทะเยอทะยาน ยิ่งใหญ่ สมจริง อลังการงานสร้างที่สุดแห่งวงการภาพยนตร์, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ผลงานเรื่องสุดท้ายของ Luis Buñuel, ชายมีฐานะวัยกลางคน ตกหลุมรักสาวแรกรุ่น Conchita (รับบทโดยนักแสดงสองคน สลับกันเข้าฉาก) พยายามทำทุกสิ่งอย่างเพื่อให้ได้ครองคู่ แต่งงาน มีเพศสัมพันธ์ แต่เธอนั้นก็พยายามทำทุกสิ่งอย่างเช่นกัน เพื่อไม่ให้เขาได้ครอบครอง ร่วมรักหลับนอน แสดงกรรมสิทธิ์เหนือร่างกายตนเอง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ทั้งตัวละครของ Marlene Dietrich และผู้กำกับ Josef von Sternberg ต่างถูกตีตราว่ามีความโฉดชั่ว อันตราย ไม่ต่างจากปีศาจร้าย เพียงเพราะต้องการใช้ชีวิตอย่างอิสรภาพ สรรค์สร้างภาพยนตร์ด้วยวิสัยทัศน์ส่วนตน แต่ทัศนคติของผู้คนสมัยนั้น และสตูดิโอใน Hollywood มิอาจยินยอมรับความเป็นปัจเจกบุคคลของพวกเขา
เพื่อโต้ตอบกับ Dishonored (1931) สตูดิโอ M-G-M จึงรีบเร่งสรรค์สร้าง Mata Hari (1931) นำแสดงโดย Greta Garbo ในบทสายลับนักเต้น โดดเด่นในการใช้มารยาหญิง เย้ายวน ยั่วราคะ ล้วงความลับจากบรรดาบุรุษทั้งหลาย แม้หนังจะประสบความสำเร็จทำเงินถล่มทลาย แต่ก็ไม่ค่อยมีอะไรน่าจดจำสักเท่าไหร่
ไม่ใช่ความตั้งใจของผู้กำกับ Josef von Sternberg ที่จะตีตราสายลับว่าเป็นอาชีพไร้เกียรติ ‘Dishonored’ แต่มันคือมุมมองคนยุคสมัยนั้น (รวมถึงสตูดิโอภาพยนตร์) ยินยอมรับไม่ได้ต่อพฤติกรรมบุคคลสองหน้า ใช้มารยาลวงล่อหลอก ล้วงความลับผู้อื่น ไร้ซึ่งศีลธรรมจรรยา ทั้งๆพวกเขาและเธอต่างทำเพื่อผลประโยชน์ประเทศชาติบ้านเมือง
Lola Montez (1821–61) คือหญิงสาวที่ถูกสังคมยุคสมัยนั้นตีตรา ตำหนิต่อว่าแสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสม เพียงเพราะต้องการเป็นตัวของตนเอง ใช้ชีวิตอย่างอิสรภาพ ครุ่นคิดอยากทำอะไรก็ทำ รวมถึงการเปลี่ยนคนรักไม่ซ้ำหน้า หนึ่งในนั้นคือ King Ludwig I of Bavaria เลยก่อให้เกิดเหตุประท้วงขับไล่ จำต้องอพยพลี้ภัยสู่สหรัฐอเมริกา แล้วนำเรื่องอื้อฉาวทั้งหมดมาขายผ้าเอาหน้ารอด
โลกใบนี้อาจถึงการล่มสลาย ถ้าบุรุษไม่ได้อิสตรีเคียงข้างกาย! เพียงค่ำคืนเดียวที่ซ่องโสเภณีปิดให้บริการ กลับสร้างความสับสนอลม่าน ก่อเกิดเหตุทะเลาะวิวาท ทำให้ทั้งคนหนุ่ม-แก่ ชนชั้นสูง-ต่ำ ตกอยู่ในสภาพแห้งเหี่ยวเฉา หมดสิ้นหวังอาลัย
ร้อยเรียงเรื่องราวความรักที่ต่างคนต่างมีสองความสัมพันธ์ นำเสนอในลักษณะส่งต่อกันเหมือนไม้ผลัด ก่อนเวียนวนกลับสู่จุดเริ่มต้นกลายเป็นวัฏจักร คล้ายเครื่องเล่นม้าหมุน หรือการเต้นจังหวะ Waltz (ที่มักเริงระบำไปรอบห้อง)
ดัดแปลงจากนวนิยายของ Erich Maria Remarque ผู้แต่ง All Quiet on the Western Front (1928) นำเสนอผ่านมุมมองนายทหารเยอรมัน/นาซี ช่วงระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ได้มีโอกาสลาพักสามสัปดาห์ พบเจอหญิงสาวเคยรู้จัก ตกหลุมรัก ตัดสินใจแต่งงาน แล้วใช้ชีวิตครองคู่เพียงระยะเวลาสั้นๆ เพราะเมื่อเขาหวนกลับไปแนวหน้านั้น…
ลมยิ่งพัดแรง จะสร้างความเสียหายให้กลายเป็นภัยพิบัติ เฉกเช่นเดียวกับมรสุมความรัก ยิ่งเร่งรีบ เร่าร้อน รุนแรง ก็อาจบังเกิดการสูญเสีย บานปลายสู่โศกนาฎกรรม, แต่การจะเข้าถึงภาพยนตร์เรื่องนี้นั้น นักวิจารณ์ Roger Ebert บอกว่าอาจสลับซับซ้อนยิ่งกว่าผลงานชิ้นเอกของผู้กำกับ Ingmar Bergman
เรื่องราวความรักระหว่างบุคคลละชนชั้น อาจดูเฉิ่มเชยล้าหลังแต่ปัจจุบันยังคงพบเห็นได้ทั่วไป ปัญหาส่วนใหญ่ล้วนเกิดจากอิทธิพลคนรอบข้าง มิอาจทนเสียงเห่าหอนของหมูหมากาไก่ จนกว่าตระหนักว่าทำไมฉันต้องรับฟังใคร ถึงจักค้นพบความสุขแท้จริงอยู่ที่ใจเราเอง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ผลงานที่การันตีความสำเร็จใน Hollywood ของ Douglas Sirk ด้วยความพยายาม ‘ชวนเชื่อ’ ให้ผู้ชมลดละทิฐิ ความเห็นแก่ตัว รู้จักทำประโยชน์เพื่อสาธารณะ แต่พฤติกรรมหมกมุ่นมากเกินพอดี ไม่เห็นมันจะมีความ ‘Magnificent’ ตรงไหนกัน?
มาสเตอร์พีซที่ถูกหลงลืมของ Jacques Demy นำเสนอด้วยวิธีเดียวกับ The Umbrellas of Cherbourg (1964) แต่มีลักษณะอุปรากรแห่งโศกนาฎกรรม (Tragic Opera) หวนกลับไปเมืองท่าบ้านเกิด Nantes เพื่อเผชิญหน้าช่วงเวลามืดหมองหม่นที่สุดในชีวิต
พระราชาให้คำมั่นสัญญาต่อราชินีผู้ล่วงลับ จะอภิเสกสมรสใหม่เฉพาะกับหญิงสาวเลิศเลอโฉมกว่า แต่ทั่วหล้ากลับมีเพียงพระธิดาของพระองค์เอง เจ้าหญิงจึงต้องปรึกษานางฟ้าแม่ทูนหัว แนะนำให้ปลอมตัวสวมหนังลา (Donkey Skin) แล้วหาหนทางหลบหนีออกจากพระราชวัง
ทิวทัศน์สวยๆของ Baie des Anges (Bay of the Angels) แห่งเมือง Nice หมดสิ้นความงามลงทันที เมื่อ Jeanne Moreau สูญเงินกับการพนันรูเล็ต แต่ไม่เคยเข็ดหลากจำ หวนกลับมาชอกช้ำ ซ้ำแล้วซ้ำอีก ให้เป็นบทเรียนสอนการยับยั้งชั่งใจ, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ความรักของผู้กำกับ Céline Sciamma ต่ออดีตแฟนสาว Adèle Haenel (ที่ยินยอมมาเล่นเป็นตนเอง) แม้หลงเหลือเพียงภาพวาดแห่งความทรงจำ แต่ยังคงลุกไหม้คุกรุ่นแม้กาลเวลาเคลื่อนพานผ่าน นั่นคือความโหยหาอาลัยที่จักคงอยู่ภายในจิตใจชั่วกัลปาวสาน
จะว่าไป แทบไม่มีนักแสดงผิวสีชาวฝรั่งเศสที่โด่งดังระดับตำนาน นั่นเพราะผู้คนในประเทศนี้ยังเต็มไปด้วยอคติทางเชื้อชาติพันธุ์ แถมยังไม่มีใครลุกขึ้นมาเรียกร้องสิทธิ เสมอภาคเท่าเทียม บรรดานักแสดงและเรื่องราวในภาพยนตร์เรื่องนี้ก็เฉกเช่นเดียวกัน เป็นกลุ่มบุคคลที่ถูกหลงลืม มองข้าม ทำเหมือนไม่เคยมีตัวตนอีกต่างหาก
เด็กชายวัย 9 ขวบ บังเอิญผลักมารดาตกบันไดเสียชีวิต เขากำลังต้องเรียนรู้ที่จะก้าวข้ามผ่านช่วงเวลาเลวร้ายนั้น นำเสนอด้วยเทคนิค Stop-Motion Animation ช่างมีความมหัศจรรย์ ต้องมนต์ขลัง
เด็กอายุสิบขวบ อยู่ในช่วงวัยแห่งการค้นหาอัตลักษณ์ทางเพศ ‘sexual identity’ แม้กายวิภาคจะคือหญิง แต่รูปลักษณะภายนอก ความแข็งแกร่งของร่างกาย จิตใจอยากได้รับการยินยอมรับจากเพื่อนชาย สรุปแล้วฉันเพศอะไรกันแน่? จะมีสิทธิ์เลือกได้หรือเปล่า?
