หลังจากนายพลซูฮาร์โตโค่นล้มรัฐบาลอินโดนีเซียในปี ค.ศ. 1965 มีการจัดตั้งกลุ่มยุวชนปัญจศิลา ทำการกวาดล้าง สังหารหมู่สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ ประมาณการณ์ผู้เสียชีวิตหลักแสน-ล้าน! สารคดีเรื่องนี้ทำการพูดคุยกับหนึ่งในเพชฌฆาต เปิดเผยเบื้องหลัง ชักชวนให้ทำการแสดง จำลองเหตุการณ์บังเกิดขึ้น, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Denis Lavant ก้าวขึ้นรถลีมูซีน แต่งหน้าทำผม สวมใส่หน้ากาก แสดงบทบาทขอทาน อาชญากร นักดนตรี ชายสูงวัย ฯ สลับสับเปลี่ยนถึงเก้าครั้งในรอบหนึ่งวัน ทำไปทำไม? ใครคือผู้ชม?
Pietà ภาษาอิตาลี แปลว่า ความสงสาร, แต่ทว่าภาพยนตร์ Pietà (2012) ที่อุตส่าห์คว้ารางวัล Golden Lion จากเทศกาลหนังเมือง Venice กลับดูน่าสมเพศเวทนา เต็มไปด้วยข้อครหา นั่นเพราะผู้กำกับ Kim Ki-duk ยังคงเคียดแค้นฝังหุ่น ไม่สามารถปล่อยละวางได้สักที!
พิเคราะห์ภาวะเป็นอยู่ของผู้กำกับ Kim Ki-duk หันกล้องถ่ายสารคดีเกี่ยวกับตนเอง (Self-Portrait) พยายามอธิบายเหตุผล ระบายอารมณ์อัดอั้น ก่อนหน้านี้เคยสร้างภาพยนตร์ปีละเรื่องสองเรื่อง ทำไมปัจจุบันถึงเงียบหายไปนานสองสามปี, คว้ารางวัล Prix un certain regard จากสายการประกวดรอง Un Certain Regard เทศกาลหนังเมือง Cannes
ไม่ต้องไปสนหลักการทางวิทยาศาสตร์ว่าดาวเคราะห์พเนจร Melancholia จะพุ่งชนโลกได้อย่างไร? เมื่อวันโลกาวินาศคืบคลานเข้ามา ไม่สามารถหาหนทางหลบหนี คนส่วนใหญ่คงตกอยู่ในสภาพหดหู่ ซึมเศร้า หมดสิ้นหวังอาลัย แต่สำหรับผู้กำกับ Lars von Trier คงนั่งเหม่อมองท้องฟ้า อดไม่ได้จะยิ้มเริงร่า
คลื่นลมในมหาสมุทร Atlantics ช่างมีความลึกลับ เหนือธรรมชาติ ซัดพาวิญญาณคนตายหวนกลับเข้าฝั่ง เพื่อกระทำสิ่งสุดท้ายที่ยังติดค้างคาใจ, คว้ารางวัล Grand Prix (ที่สอง) จากเทศกาลหนังเมือง Cannes
Timbukto ศัพท์แสลงของชาวตะวันตก แปลว่าดินแดนห่างไกลโพ้น แท้จริงแล้วคือเมืองโบราณของประเทศ Mali ระหว่างปี ค.ศ. 2012-13 เคยถูกยึดครองโดยกลุ่มนักรบญิฮาด Ansar al-Dine (AAD) บีบบังคับใช้กฎหมายชารีอะห์ของศาสนาอิสลาม แต่พวกมันกลับปากว่าตาขมิบตูด เก่งกับเพียงประชาชนตาดำๆ
ถูกโจมตีจากแฟนคลับของ Haruki Murakami ว่าฉบับดัดแปลงภาพยนตร์เพียงบทสรุปเนื้อหา ตัดทอนรายละเอียด ลดบทบาทตัวละครสำคัญ แต่ความงดงามของ Norwegian Wood (2010) คือสัมผัสกวีภาพยนตร์ ทำให้ผู้ชมมอดไหม้ไปกับการสูญเสียรักครั้งแรก
เปรียบได้กับ Lost in Translation (2003) ฉบับ Stop-Motion Animation แต่นำเสนอเพียงค่ำคืนของชายวัยกลางคน (Midlife Crisis) มีความโดดเดี่ยว เปล่าเปลี่ยว อาศัยอยู่ในโรงแรมหรูตัวคนเดียว พบเจอหญิงสาวแปลกหน้า เกี้ยวพาราสีจนได้ร่วมรักหลับนอน (One Night Stand)
ปิดไตรภาค ‘Lost Trilogy’ ของ Sofia Coppola ด้วยการสังเกตบิดา (Francis Ford Coppola) รวมถึงบรรดานักแสดง Hollywood เมื่อประสบความสำเร็จในอาชีพการงาน แต่ชีวิตกลับเหมือนกำลังขับรถเวียนวน ไม่รู้แห่งหน ราวกับไร้ตัวตน เพียงหวนกลับสู่จุดเริ่มต้น, คว้ารางวัล Golden Lion อย่างเป็นเอกฉันท์จากเทศกาลหนัง Venice
โรงแรมสุดหรูที่ Wes Anderson เพ้อรำพัน ฝันจินตนาการ ช่วงเวลาที่เขาเองไม่เคยพานผ่าน แต่ครุ่นคิดอยากเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์, คว้ารางวัล Silver Berlin Bear: Grand Jury Prize (ที่สอง) และอีก 4 รางวัล Oscar
ชีวิตมันไม่ง่ายนะครับ! น่าจะเพราะพานผ่านอะไรๆมามาก ผู้สูงวัยจึงเต็มไปด้วยความดื้อรั้น เห็นแก่ตัว เอาแต่ใจ มองโลกในแง่ร้าย หมกมุ่นครุ่นยึดติดกับหลายๆสิ่งอย่าง หรือคือฉันไม่อยากตาย แต่ถ้าเราสามารถปล่อยละวาง ยินยอมรับสภาพความจริง ใช้เวลาที่หลงเหลืออย่างคุ้มค่า เมื่อนั่นบั้นปลายชีวิตถึงพบความเรียบง่าย พร้อมจากโลกนี้ไปสู่สุขคติ, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
ความรักของผู้กำกับ Céline Sciamma ต่ออดีตแฟนสาว Adèle Haenel (ที่ยินยอมมาเล่นเป็นตนเอง) แม้หลงเหลือเพียงภาพวาดแห่งความทรงจำ แต่ยังคงลุกไหม้คุกรุ่นแม้กาลเวลาเคลื่อนพานผ่าน นั่นคือความโหยหาอาลัยที่จักคงอยู่ภายในจิตใจชั่วกัลปาวสาน
จะว่าไป แทบไม่มีนักแสดงผิวสีชาวฝรั่งเศสที่โด่งดังระดับตำนาน นั่นเพราะผู้คนในประเทศนี้ยังเต็มไปด้วยอคติทางเชื้อชาติพันธุ์ แถมยังไม่มีใครลุกขึ้นมาเรียกร้องสิทธิ เสมอภาคเท่าเทียม บรรดานักแสดงและเรื่องราวในภาพยนตร์เรื่องนี้ก็เฉกเช่นเดียวกัน เป็นกลุ่มบุคคลที่ถูกหลงลืม มองข้าม ทำเหมือนไม่เคยมีตัวตนอีกต่างหาก
เด็กชายวัย 9 ขวบ บังเอิญผลักมารดาตกบันไดเสียชีวิต เขากำลังต้องเรียนรู้ที่จะก้าวข้ามผ่านช่วงเวลาเลวร้ายนั้น นำเสนอด้วยเทคนิค Stop-Motion Animation ช่างมีความมหัศจรรย์ ต้องมนต์ขลัง
เด็กอายุสิบขวบ อยู่ในช่วงวัยแห่งการค้นหาอัตลักษณ์ทางเพศ ‘sexual identity’ แม้กายวิภาคจะคือหญิง แต่รูปลักษณะภายนอก ความแข็งแกร่งของร่างกาย จิตใจอยากได้รับการยินยอมรับจากเพื่อนชาย สรุปแล้วฉันเพศอะไรกันแน่? จะมีสิทธิ์เลือกได้หรือเปล่า?
ปะติดปะต่อช่วงเวลาแห่งการเติบโตของเด็กชาย พร้อมความเปลี่ยนแปลงในครอบครัว และสรรพสิ่งรอบข้าง ที่อาจไม่มีอะไรสมประสงค์ดั่งใจหวัง ถึงอย่างนั้นถ้าเราสามารถ ‘seize the moment’ ด้วยการเป็นตัวของตนเอง แค่นั้นก็มากเพียงพอแล้วกระมัง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Okko เด็กหญิงวัย 12 ขวบ สูญเสียครอบครัวจากอุบัติเหตุบนท้องถนน จำต้องมาอาศัยอยู่กับคุณย่าดูแลโรงแรมเล็กๆแห่งหนึ่ง เพราะไม่มีทางเลือกอื่นเธอจึงกลายเป็นผู้จัดการรุ่นเยาว์ ค่อยๆเรียนรู้ เติบโต ก้าวข้ามผ่านความทรงจำอันเลวร้าย
จดหมายรักของผู้กำกับ Naoko Yamada ต่อ Kyoto Animation เปรียบตนเองเหมือนนกสีฟ้า (Blue Bird) สักวันก็ต้องโบยบินจากไป ถึงอย่างนั้นความสัมพันธ์ระหว่างเราจักไม่มีวันเสื่อมสลาย ฉันจะรักษาช่วงเวลาอันทรงคุณค่านี้ไว้ให้ได้นานที่สุด
Shoko Nishimiya แม้เป็นคนหูหนวก แต่พยายามปรับตัวใช้ชีวิตอย่างคนทั่วไป ไม่ต้องการให้มองความพิการคือสิ่งผิดปกติ หรือสร้างความเดือดร้อนให้ใคร แต่ใช่ว่าทุกคนจะสามารถสื่อสารทำความเข้าใจ ต้องประสบพบเจอเข้ากับตนเองก่อนหรือไรถึงค่อยตระหนักความเจ็บปวดของผู้ถูกข่มเหงรังแก, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
