A Man for All Seasons (1966) : Fred Zinnemann ♥♥♥♥
เรื่องราวของ Sir Thomas More ผู้ซึ่งไม่ว่าอะไรจะบังเกิดขึ้น ยังคงยึดถือเชื่อมั่นในศรัทธาคำสอนพระเจ้า แม้ต้องกลายเป็นปรปักษ์ขัดแย้ง King Henry VIII (1509 – 1547) ที่ต้องการหย่าร้างราชินี และต่อมาสมรสใหม่ถึง 6 ครั้งครา, คว้า 6 รางวัล Oscar และภาพยนตร์ยอดเยี่ยมแห่งปี “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
เกิด-แก่-เจ็บ-ตาย วัฏจักรชีวิตก็เหมือนฤดูกาลเคลื่อนพานผ่าน ตราบใดยังว่ายเวียนวนอยู่ในวัฏฏะสังสาร ย่อมมิอาจดิ้นหลุดพ้นบ่วงกิเลสกรรม เคยกระทำอะไรกับใครไว้ สักวันย่อมต้องได้รับผลนั้นคืนตอบสนอง, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
Offret (1986) : Andrei Tarkovsky ♥♥♥♥
แนวคิดของชาวคริสเตียนและปรมาจารย์ผู้กำกับ Andrei Tarkovsky สิ่งทรงคุณค่าสูงสุดที่ทำให้มนุษย์เป็นสัตว์ประเสริฐแตกต่างจากเดรัจฉาน คือเรียนรู้จักการเสียสละตนเองเพื่อผู้อื่น แม้บางครั้งอาจต้องแลกมาด้วยชีวิต ทรัพย์สิน และทุกคนรอบข้าง
Day of Wrath (1943) : Carl Theodor Dreyer ♥♥♥
ระหว่างบุคคลที่ตนรัก กับศรัทธาในพระผู้เป็นเจ้า ภาพยนตร์เรื่องนี้ชักชวนให้ผู้ชมเลือกข้าง แล้วนำเสนอผลกระทบเกิดขึ้นตามมา ซึ่งต่างลงเอยด้วยความเกรี้ยวกราดโกรธเกลียดตัวเอง ไหนละฝั่งฝ่ายที่ถูกต้อง มันช่างมืดหมองทุกทิศทางตัดสินใจ!
Jesus Christ Superstar (1973) : Norman Jewison ♥♥♥♡
ไม่ต้องไปครุ่นคิดมากว่า การเปรียบเทียบพระเยซูคริสต์คือ ‘Rock Superstar’ เป็นสิ่งถูกต้องเหมาะสมควรประการใด เพราะขนาด Pope Paul VI ยังแสดงความชื่นชอบ และเชื่อว่าภาพยนตร์เรื่องนี้จะเข้าถึงคนทั้งโลกได้อย่างไม่มีใครวาดฝันมาก่อน
Contact (1997) : Robert Zemeckis ♥♥♥♥♡
วิทยาศาสตร์ ศาสนา การเมือง คือสามสิ่งที่มนุษย์พยายามแบ่งแยกแยะออกจาก แต่ในความเป็นจริงกลับมีรากฐาน และเป้าหมายปลายทางเดียวกัน คือเพื่อค้นหาสัจธรรมแห่งชีวิต, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
The Gospel According to St. Matthew (1964) : Pier Paolo Pasolini ♠♠♠♠♠
ผู้กำกับ Pier Paolo Pasolini เป็นคนไม่เชื่อในศรัทธาพระเจ้า แต่เมื่อมีโอกาสสนทนากับสมเด็จพระสันตะปาปาจอห์นที่ 23 ดัดแปลงสร้างภาพยนตร์ชีวประวัติพระเยซูคริสต์ในมุมคนนอกศาสนา มองคัมภีร์ไบเบิลคือนิยายเล่มหนึ่ง ผลลัพท์ออกมางดงามสมบูรณ์แบบระดับ Masterpiece, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
The Trial of Joan of Arc (1962) : Robert Bresson ♥♥
คงเป็นไปไม่ได้ ถ้าจะไม่เปรียบเทียบเรื่องนี้กับหนังเงียบในตำนาน The Passion of Joan of Arc (1928) ของผู้กำกับ Carl Theodor Dreyer เพราะคือฉบับพูดน้ำไหลไฟดับ ระหว่างการพิพากษา Jeanne d’Arc จนกระทั่งตัดสินโทษเผาทั้งเป็น แต่ด้วยไดเรคชั่น ‘สไตล์ Bresson’ อาจทำให้หลายๆคนผิดหวัง
Secret Sunshine (2007) : Lee Chang-dong ♥♥♥♡
สูญเสียทางกายยังพอมีหนทางให้มนุษย์เริ่มต้นชีวิตใหม่ได้ แต่เมื่อใดหมดสิ้นความเชื่อศรัทธาทางใจ อาจทำให้กลายเป็นคนบ้าคลั่งเสียสติแตก, Miryang (แปลว่า Secret Sunshine) คือเมืองเล็กๆห่างไม่ไกลจากกรุง Busan สถานที่ซึ่งแสงสว่าง-ความมืด ท้องฟ้า-ผืนดิน สิ่งมองเห็น-ไม่เห็น สะท้อนเติมเต็มกันและกันอย่างสมบูรณ์, นำแสดงโดย Jeon Do-yeon คว้ารางวัล Best Actress จากเทศกาลหนังเมือง Cannes
Léon Morin, Priest (1961) : Jean-Pierre Melville ♥♥♥♥
ผู้กำกับ Jean-Pierre Melville เป็นคนที่ไม่นับถือศาสนาหรือพระเจ้าองค์ใด แต่สร้างภาพยนตร์เกี่ยวกับบาทหลวงคาทอลิกเนี่ยนะ! รับชมไปสักพักคุณจะรู้ซึ้งถึงความชั่วร้าย เมื่อ Emmanuelle Riva แม่หม่ายผู้มีความเก็บกดทางเพศสูง ใช้ศาสนาเป็นข้ออ้างพยายามเกี้ยวพาราสี Jean-Paul Belmondo บาทหลวงผู้ปฏิญาณถือครองความโสด แต่เธอจะกระทำการนี้ได้สำเร็จหรือไม่
มะลิลา (พ.ศ. ๒๕๖๑) : อนุชา บุญยวรรธนะ ♥♥♥♥♡
พิธีบายศรีสู่ขวัญ เป็นกุศโลบายตามความเชื่อของชาวเรา เพื่อเรียกขวัญ/ดวงวิญญาณ/สติ ให้กลับหวนคืนสู่ตัวเรา เฉกเช่นเดียวกับการนั่งสมาธิสงบสติอารมณ์ พระธุดงค์ไปตามป่าเขาเพื่อออกค้นหาสติและปัญญา เรียนรู้จักสังขารเป็นสิ่งไม่เที่ยงจีรัง โอบกอดยอมรับความตายเพราะนั่นคือสัจธรรมความจริงสากล, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
นรกของชาวญี่ปุ่น แม้ได้รับอิทธิพลจากพุทธศาสนา (ชินโต) แต่ค่อนข้างแตกต่างจากบ้านเรา (เถรวาท /ธรรมยุติก) นี่อาจคือเหตุผลที่ทำให้โคตรหนังคัลท์เรื่องนี้เกินวิสัยเยียวยา! ความเข้าใจไม่ตรงกัน? หรือเพราะมันติสต์แตกจนเกินไป?
The Ten Commandments (1956) : Cecil B. DeMille ♥♥♥♡
ภาพยนตร์ดัดแปลงจากคัมภีร์ไบเบิลเรื่องที่ประสบความสำเร็จ ยิ่งใหญ่ที่สุดตลอดกาล ขณะฉายทำเงินสูงสุดเป็นรองเพียง Gone With the Wind (1939) ปัจจุบันปรับค่าเงินแล้วอยู่อันดับ 7 ของโลก, ผลงาน Swan Song ชิ้นเอกเรื่องสุดท้ายของผู้กำกับ Cecil B. DeMille ตื่นตระการตา ขนลุกขนพองกับฉากข้ามทะเลแดง อันทำให้ Charlton Heston กลายเป็นตำนาน Moses โลกมิรู้ลืม
The Ten Commandments (1923) : Cecil B. DeMille ♥♥♡
คนที่เคยรับชม The Ten Commandments (1956) ของผู้กำกับ Cecil B. DeMille แล้วค้นหาต้นฉบับหนังเงียบปี 1923 คงรู้สึกเหมือนโดนหลอก เพราะมีเรื่องราวของ Moses แค่เพียง 45 นาทีแรกเท่านั้น ส่วนครึ่งหลังที่เหลือมันอะไรก็ไม่รู้ ราวกับหนังคนละเรื่อง
The Greatest Story Ever Told (1965) : George Stevens ♥♥♡
ถึง Max von Sydow จะรับบท Jesus Christ ได้อย่างน่าสนใจ แถมหนังยังเข้าชิง Oscar ถึง 5 สาขา แต่กลับได้รับยกย่องว่า The Worst Jesus Christ Story Ever Told ถ่ายทำมีพื้นหลังในอเมริกาทั้งๆพระเยซูประสูติที่ตะวันออกกลาง แถมยังบิดเบือนเนื้อหาต่างๆมากมาย สิ่งหลงเหลือที่ใครๆต่างจดจำหนังเรื่องนี้ได้ มาจากคำพูดของ John Wayne ประโยคสุดท้ายว่า ‘Truly this man was the Son of God.’
The Bible: In the Beginning… (1966) , : John Huston ♥♥♥
นิทานกำเนิดโลกในความเชื่อของศาสนาคริสต์ สร้างขึ้นจากศรัทธาอันแรงกล้าของโปรดิวเซอร์ Dino De Laurentiis ตั้งใจดัดแปลงคัมภีร์ไบเบิ้ลทั้งเล่ม แต่เสร็จสำเร็จได้เพียงครึ่งเดียว ประกอบด้วย พระเจ้าสร้างโลกใน 7 วัน, Adam กับ Eve, Cain กับ Abel, Noah’s Ark, Tower of Babel, การล่มสลายของ Sodom กับ Gomorrah และเรื่องราวของ Abraham
คนใจบอด (พ.ศ. ๒๕๑๔) : เชิด ทรงศรี ♥♥♥♡
มีเงิน ๑๐ ล้านบาทสมัยนั้นก็มิอาจสร้างหนังเรื่องนี้ได้ เพราะทุกคนมาด้วยใจจริงๆไม่มีใครรับค่าตัว กำกับโดย เชิด ทรงศรี แถมพ่วงด้วย อาภัสรา หงสกุล, ประภัสสร พานิชกุล, สมบัติ เมทะนี, เพชรา เชาวราษฎร์, ภาวนา ชนะจิต, ครรชิต ขวัญประชา ฯ หนังไทยคลาสสิกน้ำดี พุทธศาสนาไม่ได้สอนให้เชื่อปาฏิหารย์ “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
mother! (2017) : Darren Aronofsky ♥♥♥♥
เหมือนว่า Darren Aronofsky ผู้มีจิตศรัทธาแรงกล้า หลังจาก PI (1997), The Fountain (2006), Noah (2014) สร้างหนังอิงศาสนาอีกเรื่อง ครานี้วิพากย์การกระทำแสดงออกของมนุษย์ ต่อพระเจ้าและผืนแผ่นดินแม่ (Mother Earth), กระนั้นบทความนี้ ผมจะนำเสนออีกมุมมองหนึ่งของหนังด้วย ในประเด็น ‘แม่’ ที่ถูกรุกรานโดยการมีตัวตนของ ‘ลูก’ และพ่อผู้ไม่ยี่หร่าต่ออะไรทั้งนั้น
The Wicker Man (1973) : Robin Hardy ♥♥♥♥
นิตยสาร Cinefantastique ยกย่องหนังเรื่องนี้ว่า ‘The Citizen Kane of horror movies’ ทั้งๆที่ไม่ได้มีองค์ประกอบของความ Horror แม้แต่น้อย, นำพาทัวร์ Summerisle เมืองสมมติแถบหมู่เกาะ Hebridean, ประเทศ Scotland ที่มีความสวยงามเก่าแก่ ในวิถีชีวิต วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี แต่คือนรกบนดินของชาว Christian, นำแสดงโดย Christopher Lee ทุ่มสุดตัวแบบไม่รับค่าจ้าง และเป็นหนังที่เจ้าตัวบอกว่าชื่นชอบโปรดปรานสุดในชีวิต
Bratya Karamazovy (1969) : Kirill Lavrov, Ivan Pyryev, Mikhail Ulyanov ♥♥♥♥
สามพี่น้อง Karamazov ต้องอดทนกับพ่อผู้ปากร้าย จิตใจเลวทราม วันๆหมกมุ่นสุรานารี ไม่รู้เมื่อไหร่จะตายๆไปเสียสักที กองมรดกจะได้ตกถึงลูกหลาน แต่แค่การคิดแบบนี้ ไม่นานเวรกรรมก็ตามสนองพวกเขาแล้ว, “ต้องดูให้ได้ก่อนตาย”
