The Changeling (1980) 
: Peter Medak ♥♥♡
กับคนขวัญอ่อนคงหลอนแบบเย็นยะเยือก เสียวสันหลังวาบ แต่ไม่สำหรับผมเลยสักนิด เห็นการแสดงของ George C. Scott ที่ไม่ยี่หร่าต่ออะไรทั้งนั้นทำให้เข้าใจเลยว่า หนังแนว Horror ทำไมถึงไม่ค่อยมีชายสูงวัยวิ่งหนีผีเสียเท่าไหร่
Child Horror พบเห็นเยอะมากนับจาก The Exorcist (1973), ผู้หญิงกับหนัง Horror ถือเป็นของคู่กันตั้งแต่ไหนแต่ไร, ส่วนผู้ชายถ้าไม่เป็นพระเอกฮีโร่ ก็มักพบเป็นผีปีศาจสัตว์ประหลาดเสียเอง (Dracula, Frankenstein ฯ), แต่กับคนสูงวัย เพราะความเชื่องช้า เฉื่อยชา ผ่านประสบการณ์ชีวิตมามาก ต่อให้เจอผีก็ใช่จะวิ่งหนีทัน หรือแสดงสีหน้าตื่นตระหนกตกใจ ตาลุกโพลงมันก็ใช่เรื่อง กล่าวคือหาได้มีความน่าสนใจใคร่รับชมแม้แต่น้อย นอกเสียจากนำไปผสมผสานกับเรื่องราวบางสิ่งอย่างถึงจะพอถูไถเอาตัวรอดได้
หนังเรื่องนี้ก็เอาตัวรอดด้วยลักษณะวิธีนั้น คือใช้องค์ประกอบของความ Horror เกี่ยวกับบ้านผีสิงเป็นที่ตั้ง เมื่อหลอนสะดุ้งตกใจกลัวจนหอมปากหอมคอแล้ว ก็จะเข้าสู่แนวสืบสวนสอบสวน ค้นหาสาเหตุต้นตอของการที่บ้านหลังนี้ทำไมถึงถูกผีสิง และเหตุผลสำคัญทำไมต้องเป็น George C. Scott ที่ออกตามหาความจริง
Peter Medak (เกิดปี 1937) ผู้กำกับสัญชาติ Hungarian เกิดที่ Budapest, Hungary เชื้อสาย Jews อพยพสู่ประเทศอังกฤษช่วง Hungarian Revolution ตัดสินใจเข้าสู่วงการภาพยนตร์ จากเด็กฝึกงานกลายเป็นผู้กำกับภาพยนตร์โทรทัศน์ จากนั้นได้เซ็นสัญญากับ Paramount Pictures สร้างภาพยนตร์เรื่องแรก Negatives (1968) ผลงานเด่นอื่นๆอาทิ The Ruling Class (1972), The Changeling (1980), The Krays (1990), Let Him Have It (1991) ฯ
บทภาพยนตร์โดยนักเขียนบทละคร Russell Hunter ที่ได้แรงบันดาลใจจากเรื่องจริงจากประสบการณ์ตรง ขณะอาศัยอยู่ที่แมนชั่น Henry Treat Rogers, Denver รัฐ Colorado ประเทศ Canada ในช่วงทศวรรษ 60s หลังจากได้พบเจอเหตุการณ์เหนือธรรมชาติมากมายที่ไม่สามารถอธิบายได้ เขาได้เจอสมุดบันทึกในห้องลับใต้หลังคา เล่ารายละเอียดชีวิตของเด็กชายพิการที่ถูกทิ้งขว้างจากครอบครัว โดยครั้งหนึ่งวิญญาณนี้ได้นำพา Hunter ไปยังบ้านหลังหนึ่ง ขุดลงไปพบเจอร่างโครงกระดูก และจี้ห้อยคอที่สลักชื่อของเด็กชาย
เกร็ด: ไม่รู้เพราะหนังเรื่องนี้หรือเปล่า แมนชั่น Hanry Treat Rogers ได้ถูกทุบแทนที่ด้วยตึกแถว อพาร์ทเมนต์ไปเรียบร้อยแล้ว
George Campbell Scott (1927 – 1999) นักแสดงสัญชาติอเมริกัน เกิดที่ Wise, Virginia ตั้งแต่มีความชื่นชอบนิยายของ F. Scott Fitzgerald ต้องการเป็นนักเขียนแต่ไม่ประสบความสำเร็จเท่าไหร่, เข้าเรียน University of Missouri สาขา Journalism แต่กลับเริ่มสนใจการแสดง เริ่มต้นจากเป็นนักแสดง Broadway โด่งดังกับซีรีย์โทรทัศน์หลายเรื่อง, ภาพยนตร์เรื่องเด่น อาทิ Anatomy of a Murder (1959), The Hustler (1961), Dr. Strangelove (1964) คว้า Oscar: Best Actor จากเรื่อง Patton (1970) แต่ปฏิเสธไม่รับรางวัล เพราะมีความเชื่อว่า ‘ทุกการแสดงมีความเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ไม่สมควรนำมาเปรียบเทียบแข่งขันกันได้’
รับบท John Russell นักแต่งเพลงสูงวัย ที่ตัดสินใจย้ายมาอยู่ Seattle เพราะครอบครัวเสียชีวิตจากอุบัติเหตุ ได้เช่าบ้าน/คฤหาสถ์หลังใหญ่ในสไตล์ Victorian-Era ห่างไกลและเงียบสงบเพื่อแต่งเพลงขึ้นใหม่ แต่แล้วก็มีเหตุการณ์ต่างๆนานา เรื่องเหนือธรรมชาติเกิดขึ้นมากมาย คงเพราะชีวิตไม่มีอะไรให้น่าตื่นตระหนกสะพรึงกลัวอีกต่อไป เขาจึงเฝ้าสังเกตสิ่งที่เกิดขึ้น และค้นพบว่าบ้านหลังนี้ต้องการนำพาให้เขาพบเจอ กระทำอะไรบางอย่างให้
ก็ว่ากันตามตรง หนัง Horror ตัวละครหลัก/พระเอก ก็ควรกลัวผีสิ! แต่ Scott ในวัย 52 กลับเล่นบทนี้โดยไม่หยี่หร่า ไม่สะทกสะท้าน หวาดสะพรึงกลัวต่ออะไรทั้งนั้น นี่เป็นผลลัพท์มาจากพื้นหลังตัวละคร การเห็นครอบครัวภรรยา-ลูก ถูกรถชนเสียงชีวิตไปต่อหน้าต่อตา นั่นทำให้ชีวิตเขาไม่มีอะไรน่าสะพรึงกลัวไปมากกว่านี้อีกแล้ว, การแสดงของ Scott ถือว่ายอดเยี่ยมสมจริง แต่มันดูน่าเบื่อ เหน็ดเหนื่อยอ่อนล้า ไม่ได้ลุยๆบ้าๆ เหมือนสมัยหนุ่มๆอีกต่อไป จึงไร้ความน่าสนใจพอสมควร
Trish Van Devere (เกิดปี 1941) นักแสดงสัญชาติอเมริกา ภรรยาของ George C. Scott เกิดที่ Englewood Cliffs, New Jersey เคยได้เข้าชิง Golden Globe: Best Actress เรื่อง One Is a Lonely Number (1972)
รับบท Claire Norman หญิงสาวที่ทำงานใน Historical Preservation Society เป็นผู้ให้ John Russell เช่าบ้านหลังนี้ และคอยให้การช่วยเหลือ ร่วมสืบค้นหาเบื้องลึกความจริง ต้นตอความผิดปกติที่เกิดขึ้นในบ้านหลัง
อย่างน้อยหนังก็มีตัวละครนี้ ที่แสดงความหวาดกลัว ตื่นตระหนกตกใจจากการเห็นผี, Van Devere เล่นหนังเรื่องนี้กับสามีเป็นเรื่องที่ 8 เคมีเข้าขากันดีแต่เหมือนจะมากเกินไปหน่อย เพราะตัวละครไม่มีอะไรลึกซึ้งไปกว่าแค่เพื่อนร่วมงาน สายตาของเธอมันแบบว่า … นั่นผัวฉัน รักมาก *-*
ถ่ายภาพโดย John Coquillon ตากล้องสัญชาติ Dutch ที่ทำงานในประเทศอังกฤษ มีผลงานเด่นๆอาทิ Straw Dogs (1971), Pat Garrett and Billy the Kid (1973), Cross of Iron (1977), The Changeling (1980) ฯ ความเนิบนาบในการนำเสนอ กล้องค่อยๆเคลื่อนเข้าไปช้าๆ ชวนให้น่าหลับใหล แต่นี่เป็นการสร้างบรรยากาศ ความลุ้นระทึก น่าสะพรึงกลัว ขนลุกขนพอง เรียกความรู้สึกนี่ว่า Chilling
ตัดต่อโดย Lilla Pedersen, หนังใช้มุมมองของ John Russell เป็นหลักในการเล่าเรื่อง เริ่มจากแนะนำพื้นหลังตัวละคร นำพาสู่บ้าน/คฤหาสถ์หลัังนี้ ค่อยๆสร้างความพิศวงสงสัย จากนั้นเปิดเผยความลับสิ่งต่างๆออกมาทีนิด จนช่วงท้ายเมื่อเป้าหมายอยู่ในสายตา ผลลัพท์กรรมสนองกรรมจึงได้เกิดขึ้น
เพลงประกอบโดย Rick Wilkins นักแต่งเพลงสัญชาติ Canadian, เสียงเปียโนนุ่มๆ ประกอบเข้ากับ Orchestra ด้วยทำนองที่สามารถสร้างบรรยากาศความเย็นยะเยือก ขนลุกขนพอง และ Sound effect เสียงเคาะอะไรบางอย่าง (ผมว่ามันเหมือนเสียงกระแทกเปียโน กดทุกคีย์พร้อมๆกัน) ชวนให้พิศวงสงสัยมากกว่าสะดุ้งตกใจกลัว
ชื่อหนังคำว่า Changeling ในความหมายของเรื่องเล่าพื้นบ้าน European Folklore หมายถึงลูกของสัตว์ในเทพนิยาย อาทิ Fairy, Troll, Elf ฯ ที่แอบนำมาแลกเปลี่ยนกับทารกมนุษย์ (คือมาขโมยทารกมนุษย์ไปเลี้ยง แล้วเอาลูกตัวเองมาให้มนุษย์เลี้ยงแทน) หรือแปลว่า Swapped Child ก็ถือว่ามีความหมายเดียวกัน
ทำไมถึงต้องเป็นชายสูงวัยคนนี้ที่เป็นคนออกตามหา ไขปริศนาของบ้าน/คฤหาสถ์หลังนี้?, ตามความเข้าใจของผมคือ เพราะเขาสามารถผ่าน Phase 1 คือไม่สะทกสะท้าน หวาดกลัว หนีออกจากบ้านเมื่อได้รับการก่อกวน พบเจอสิ่งเหนือธรรมชาติ จากนั้น Phase 2 ได้รับการโน้มน้าวจิตใจ ให้เขียนบทเพลงที่มีทำนองเดียวกับกล่องเพลง อันทำให้ชายสูงวัยเกิดความต้องการอยากรู้ อยากค้นหาเหตุผล คำตอบ และ Phase สุดท้าย เหตุผลที่ต้องเป็นเขาคนนี้ ก็เพื่อลบล้างความรู้สึกผิด เศร้าเสียใจที่เกิดขึ้นกับการตายของครอบครัว ซึ่งการได้ช่วยเหลือเด็กชายคนนี้ ก็เท่ากับเป็นการฟื้นฟูรักษาสภาพจิตใจของตนเอง
กระนั้นผมว่าหนังมันขาดความสมเหตุสมผลพอสมควร อาทิว่า พระเอกเป็นครูสอนดนตรี นักแต่งเพลง แล้วยังไง? มีความสำคัญอะไรกับเนื้อเรื่อง?, ฉากพากันไปขี่ม้าแล้วอยู่ดีๆหวนระลึกถึงลูกตัวเอง ตัดออกไปก็ได้มั้ง? ไม่ได้มีการพูดถึงอีก ฯ ถือเป็นตำหนิเล็กน้อยที่มีมากมายเต็มไปหมดจนน่าหงุดหงิด และยิ่งฉากไคลน์แม็กซ์ที่เร่งรีบเหลือเกิน ทั้งๆที่อุตส่าห์ปูเรื่องอย่างเนิบนาบมาอย่างดี แล้วตอนจบทำไมต้องเผาทำลายทุกสิ่งอย่างทิ้งเมื่อคนที่กลายเป็นตัวตายตัวแทนของตนเองรับรู้ความจริง??
มันราวกับว่าวิญญาณไอ้เด็กเปรตไม่ยอมไปเกิดคนนี้ เคียดแค้นพ่อมันมาก เกิดความอาฆาตร้าย ต้องการเอาคืนให้ถึงที่สุด แต่เพราะอาจมีข้อจำกัดที่ไม่สามารถไปไหนได้ไกล จำต้องหาสื่อกลาง และโชคดีได้พบเจอชายสูงวัยคนนี้ เลยสามารถค้นหาพบเจอเป้าหมายของตนเอง ตอนจบจึงคือการไปสู่สุขคติ
สำหรับชายสูงวัย คงต้องถือว่าได้รับการฟื้นฟูรักษาสภาพจิตใจของตนเองสำเร็จ จากการได้ช่วยเหลือวิญญาณเร่ร่อนเด็กเปรตคนนี้ เหมือนการได้ทำบางสิ่งอย่างเพื่อครอบครัวคนรักที่ตายจากไป … เอิ่ม ฟังดูไร้สาระมากมาย
ด้วยทุนสร้าง $600,000 เหรียญ หนังทำเงินได้ทั่วโลก $5.3 ล้านเหรียญ ถือว่ากำไรพอสมควร, เข้าชิง 10 รางวัล Genie Award (เท่ากับ Oscar ของประเทศแคนาดา) ได้มา 8 รางวัล ประกอบด้วย
– Best Film
– Best Foreign Actor (George C. Scott)
– Best Foreign Actress (Trish Van Devere)
– Best Supporting Actress (Helen Burns) ** พลาดรางวัล
– Best Supporting Actress (Frances Hyland) ** พลาดรางวัล
– Best Adapted Screenplay
– Best Art Design
– Best Cinematography
– Best Sound
– Best Sound Editing
เกร็ด: นี่เป็นปีแรกที่เปลี่ยนชื่อรางวัลจาก Canadian Film Awards เป็น Genie Award ปัจจุบันตั้งแต่ปี 2012 เปลี่ยนชื่ออีกครั้งเป็น Canadian Screen Awards
ไม่ใช่ว่าความรู้สึกของผมตายด้านหรืออย่างไร ที่ไม่หลอนสักนิดกับหนังเรื่องนี้ เพราะการแสดงของ George C. Scott ดึงดูดความสนใจไปเสียหมด ความเชื่องช้า สิ้นหวัง เบื่อหน่าย หมดอาลัยตายอยาก เห็นรถเข็นเลื่อนเองได้ สีหน้าพี่แกกลับไม่สะทกสะท้านอะไร … คือถ้าตัวละครไม่มีปฏิกิริยาอารมณ์ร่วมไปด้วย แล้วผมจะไปได้รับความรู้สึกนั้นจากตรงไหน
แต่ก็ขอเตือนเอาไว้สำหรับคนขวัญอ่อน นี่เป็นหนังที่น่าจะหลอนโคตรๆ เพราะเท่าที่ผมตามอ่านจากบทวิจารณ์หนังทั้งหลาย ให้คะแนน 8-9-10 เต็ม 10 แทบทั้งนั้น คือ ขนลุกขนพอง เขย่าขวัญ สั่นสะท้านไปถึงขั้วหัวใจ แม้แต่ผู้กำกับ Martin Scorsese ยังจัดให้ติดอันดับ 6 จาก 11 Scariest Horror Movies Of All Time
เกร็ด: The Changeling ยังเป็นหนังโปรดของผู้กำกับ Alejandro Amenábar
แนะนำกับคอหนัง Horror แนวบ้านผีสิง บรรยากาศหลอนๆ เรื่องราวเหนือธรรมชาติ, ชื่นชอบนักแสดง George C. Scott และภรรยา Trish Van Devere ไม่ควรพลาด
จัดเรต 13+ กับความหลอนเย็นยะเยือก
เคยชมตอนเป็นวัยรุ่นต้นๆ ค่ะ ช่อง 7 สีหนังดังรอบดึก หลอนตอนที่รถเข็นมันวิ่งได้เองไล่กวดนางเอกค่ะ ถ้าจำไม่ผิด